طبق اين آيه شريفه گواهان اعمال شاهد، و اعمال انسانها مشهود است.

ج) شاهد «پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله» و مشهود «روز قيامت» است. پيامبر صلى الله عليه و آله شهادت بر تحقّق و حتميّت روز قيامت مى‌دهد.

شاهد و مشهود طبق هر يك از تفاسير سه گانه فوق با اهميّت است، بدين جهت خداوند متعال به آن سوگند ياد كرده است.

سؤال: خداوند كه عالم بر همه چيز است؛ چرا در روز قيامت انسانها را در دادگاهى كه شاهدان شهادت مى‌دهند محاكمه مى‌كند؟ چه نيازى به شهود است؟ چرا خداوند مطابق علمش جهنّميان را به جهنّم و بهشتيان را به بهشت نمى‌برد؟

پاسخ: خداوند روى حساب و كتاب عمل مى‌كند، تا جاى هيچ شك و شبهه‌اى باقى نماند كه او بر اساس عدالت بين تمام بندگانش رفتار مى‌كند.

نتيجه اينكه خداوند متعال در سوره بروج به آسمان و روز قيامت و شاهد و مشهود قسم ياد كرده است.

شرح و تفسير مقسم له:

سوگندهاى چهارگانه براى بيان اين حقيقت است كه شكنجه‌گران به سزاى اعمالشان رسيدند. «قُتِلَ أَصْحَابُ الْأُخْدُودِ»

در مورد اينكه اصحاب الاخدود چه كسانى هستند؟ مفسّران بالاتّفاق داستان زير را نقل كرده‌اند: «در جنوب شبه جزيره عربستان، در كشور يمن، پادشاهى يهودى بنام ذونواس زندگى مى‌كرد كه خوى صهيونيستى داشته، و انسان بسيار ظالم و ستمكارى بود. وى دستور داد كه تمام مسيحيان بايد يهودى شوند و گرنه محكوم به مرگ خواهند شد. سپس گودالهايى به طول و عمق هفت متر حفر كرد، و درون آن را پر از آتش نمود. سپس مسيحيان را يك به يك نزديك آن گودالها مى‌برد. آنها كه به دين يهود مى‌گرويدند آزاد مى‌شدند، و آنها كه امتناع مى‌كردند، به درون گودال آتش افكنده مى‌شدند. شخصى از مسيحيان يمن نزد پادشاه روم رفت و سرگذشت اسفناك‌