حيرت‌انگيز آنها و ضعف فوق‌العاده ادراكات آنان، حتى عدم آمادگى كافى براى پرورشهاى جديد انسانى يكى از بارزترين دلائل ارتباط شخصيت و تربيت است.

و نيز تفاوت آشكار ملتهايى كه از تمام جهات تقريباً در شرايط و سطح مساوى قرار داشته‌اند ولى يكى از آنها بر اثر برخوردارى از وجود يك رهبر لايق به سرعت از ديگران فاصله گرفته و گامهاى بلندى بسوى تكامل برداشته است، نشانه ديگرى از نقش تربيت در وضع فرد و اجتماع است.

تفاوت واضح افراد مشابهى كه در محيطهاى مختلف پرورش يافته‌اند و يا يك فرد بر اثر قرار گرفتن در دو محيط مختلف و مانند اينها، همگى دليل بر اين است كه شخصيت و تربيت، رابطه فوق‌العاده نزديكى دارند و انسان را به ياد گفته دانشمندى مى‌اندازد كه مى‌گويد: «كودكانى را به دست من بسپاريد و بگوييد آنها را با هر روحيه‌اى مايل هستيد پرورش دهم و بار آورم: شجاع، ترسو، سخاوتمند، بخيل و...».

عوامل تشكيل دهنده شخصيت‌

عواملى كه در تشكيل شخصيت انسان مؤثرند بسيار زيادند و شايد احصاى آنها كار آسانى نباشد، ولى مهمترين آنها عبارت است از:

1- آفرينش (ساختمان جسمى و روحى).

2- وراثت.

3- ترشحات غده‌ها.

4- تغذيه.