شده فقط قضا لازم است.

مسأله 1435. هرگاه بيمارى انسان چند سال طول كشد و بعداً خوب شود اگر تا رمضان آينده به مقدار قضا وقت باقى است بايد فقط قضاى رمضان آخر را بگيرد و براى هر روز از سالهاى پيش يك مد طعام بدهد.

مسأله 1436. هرگاه قضاى روزه ماه رمضان را چند سال به تأخير اندازد بايد قضا را بجا آورد و براى هر روز يك مد طعام به فقير دهد؛ و با گذشت سالها كفّاره متعدّد نمى‌شود.

مسأله 1437. لازم نيست كفّاره هر روز را به يك فقير بدهد، بلكه مى‌تواند كفّاره چندين روز را به يك نفر بدهد و اگر مقدارى نان دهد كه گندم آن به اندازه يك مد باشد كافى است؛ ولى پول آن را نمى‌تواند بدهد مگر اين‌كه اطمينان داشته باشد آن را براى خريد نان مصرف مى‌كند.

مسأله 1438. بعد از مرگ پدر يا مادر بايد پسر بزرگتر قضاى نماز و روزه آنها را به شرحى كه در مسائل قضاى نماز گفته شد (مسأله 1205) به‌جا آورد.

مسأله 1439. اگر ولىّ ميّت نداند كه ميّت قضاى روزه بر ذمّه دارد يا نه، واجب نيست براى او قضا بگيرد و اگر اجمالًا بداند مقدارى قضاى روزه بر ذمّه اوست بايد به اندازه‌اى كه يقين دارد به‌جا آورد و بيش از آن لازم نيست.

احكام روزه شخص مسافر

مسأله 1440. شخص مسافر (با شرايطى كه در مسأله نماز مسافر گفته شد) نبايد روزه بگيرد، و بطور كلّى در هر موردى نماز شكسته است روزه را بايد ترك كرد و در جايى كه نماز را بايد تمام بخواند (مانند كسى كه شغلش مسافرت است و يا در محلّى قصد ماندن ده روز كرده) بايد روزه را بگيرد.

مسأله 1441. مسافرت در ماه رمضان حرام نيست، ولى اگر براى فرار از روزه باشد مكروه است.