كنار قرآن واجب نموده است. اين حديث شريف ميان اهل سنّت و شيعه متواتر است و 36 نفر از صحابه آن را نقل كرده‌اند [1] و به جز محدّثان اماميّه، 180 نفر از علما و محدّثان اهل سنّت آن را آورده‌اند و در برخى از طرق نقل آن آمده كه اين حديث را پيامبر در حجة الوداع و در برخى ديگر وارد شده كه در مدينه هنگام بيمارى در اواخر عمر و در نقل سوّمى آمده كه پس از حجة الوداع در غدير خم و مطابق نقل چهارمى پس از سفر طائف فرموده است، و اين نشان مى‌دهد كه پيامبر در مناسبت‌هاى مختلفى به خاطر اهميّت كتاب و عترت آن را فرموده باشد. [2]

در هر حال در اين حديث، نبىّ گرامى اسلام صلى الله عليه و آله تمسّك به اهل بيت را همانند تمسّك به قرآن واجب نموده و آن را عامل مصون ماندن از گمراهى‌ها قرار داده است. همچنين در روايات ديگر، اهل بيت عليهم السلام امان براى اهل زمين‌ [3] و سفينه نجات‌ [4] معرفى شده‌اند، كه مدارك آن در كتب برادران اهل سنّت موجود است.

پاره‌اى از مناقشات نسبت به حجيّت سنّت امامان اهل بيت عليهم السلام:

مهم‌ترين ايرادات بر حجيّت احاديث امامان معصوم عليهم السلام سه ايراد است:

ايراد اوّل: دين در زمان رسول خدا صلى الله عليه و آله كامل شده، چنانكه از آيه «اكمال» استفاده مى‌شود:

«الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي». [5]

و همچنين پيامبر فرمود:

«ما مِنْ شي‌ء يُقرّبكم الى الجنّة و يباعدكم من النّار إلّا و قد أمرتكم به و ما من شي‌ء يباعدكم من الجنّة و يقرّبكم من النّار إلّا و قد نهيتكم عنه». [6]

بدين معنا كه همه واجبات و محرماتى كه بهشت و جهنم را در پى دارد براى شما بيان كردم.

بنابراين، نقصى در دين وجود نداشته تا سنّت امامان بخواهد آن را تكميل كند، پس نمى‌توان غير از خدا و رسول، شخص يا اشخاصى را مدرك تشريع دانست، زيرا التزام به آن التزام به نقص دين در زمان حيات رسول اللَّه صلى الله عليه و آله است.

پاسخ:

اكمال دين در زمان رسول اللَّه صلى الله عليه و آله قطعى و مسلّم است ولى بايد مقصود از اكمال را مشخص كرد.

اوّلًا: اين ايراد ابتداءً به برادران اهل سنّت كه معتقد به حجيّت سنّت صحابه و حجيّت قياس و استحسان و وجود منطقة الفراغ در دين و اجتهاد الرأى در ما لا نصّ فيه هستند به وضوح وارد مى‌باشد. آنان نيز بايد تضادّ ديدگاه خويش را با آيه اكمال دين، برطرف كنند.

ثانياً: اكمال دين غير از ابلاغ دين است. دين در زمان رسول خدا صلى الله عليه و آله كامل شده است و آن چه ائمّه‌

[1]. جامع احاديث الشيعة، ج 1، ص 46 به بعد.

[2]. الصواعق المحرقه‌، ص 150.

[3]. همان مدرك، ص 151 و 234؛ مستدرك حاكم‌، ص 149.

[4]. الصواعق المحرقة، ص 150.

[5]. مائده، آيه 3.

[6]. كافى‌، ج 2، ص 74؛ كنز العمّال‌، ج 4، ص 24.