«قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَكَّى».
***
«و نام پروردگارش را به ياد آورد و به دنبال آن نماز بخواند» «وَ ذَكَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّى».
به اين ترتيب، عامل فلاح و رستگارى و پيروزى و نجات را سه چيز مىشمرد: «تزكيه»، «ذكر نام خداوند» سپس «به جا آوردن نماز».
در اين كه منظور از «تزكيه» چيست؟ تفسيرهاى گوناگونى ذكر كردهاند:
نخست اين كه: منظور پاكسازى روح از شرك است، به قرينه آيات قبل، و نيز به قرينه اين كه مهمترين پاكسازى همان پاكسازى از شرك است.
ديگر اين كه: منظور، پاكسازى دل از رذائل اخلاقى و انجام اعمال صالح است، به قرينه آيات فلاح در قرآن مجيد از جمله آيات آغاز سوره «مؤمنون» كه فلاح را در گرو اعمال صالح مىشمرد، و به قرينه آيه 9 سوره «شمس» كه بعد از ذكر مسأله تقوا و فجور مىفرمايد: قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَكَّاها: «رستگار شد كسى كه نفس خود را از فجور و اعمال زشت پاك كرد و به زينت تقوا بياراست».
ديگر اين كه: منظور «زكات فطره» در روز عيد فطر است، كه نخست بايد زكات را پرداخت و بعد نماز عيد را به جا آورد، چنان كه در روايات متعددى از امام صادق عليه السلام اين معنى نقل شده است. «1»
همين معنى، در منابع اهل سنت از امير مؤمنان على عليه السلام روايت شده. «2»
در اينجا اين سؤال مطرح است كه: سوره «اعلى» سوره «مكّى» است، و در «مكّه» نه زكات فطره مقرر شده بود، و نه روزه ماه مبارك، و نه مراسم نماز عيد