***
و از آنجا كه منافقان غالباً به اموال و فرزندان (سرمايههاى اقتصادى و نيروهاى انسانى) خود، براى حل مشكلات تكيه مىكنند، قرآن در آيه بعد مىگويد: «اموال و اولادشان، آنها را به هيچ وجه از عذاب الهى حفظ نمىكند» «لَنْتُغْنِيَ عَنْهُمْ أَمْوالُهُمْ وَ لاأَوْلادُهُمْ مِنَ اللَّهِ شَيْئاً». «1»
بلكه، همين اموال طوق لعنتى بر گردن آنها مىشود و مايه عذاب دردناكشان، چنان كه در آيه 180 «آل عمران» مىخوانيم: «سَيُطَوَّقُونَ ما بَخِلُوا بِهِ يَوْمَ الْقِيامَةِ» و همچنين فرزندان گمراه آنها باعث عذاب آنها مىگردد، و اگر در ميان آنها افرادى مؤمن و نيكوكار باشند، از آنها بيزارى مىجويند.
آرى، روز قيامت روزى است كه هيچ پناهگاهى جز خدا نيست، و هر چه غير او است از كار مىافتد، چنان كه در آيه 166 «بقره» مىخوانيم: وَ تَقَطَّعَتْ بِهِمُ الأَسْبابُ: «دست آنها از هر گونه وسيله و سببى قطع مىشود».
و باز در پايان آيه، آنها را با اين جمله تهديد مىكند: «آنها اصحاب دوزخند، و جاودانه در آن مىمانند» «أُولئِكَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فِيها خالِدُونَ».
و به اين ترتيب، گاهى، عذاب آنها را به عنوان «شديد» توصيف كرده، و گاهى، «مهين» و خواركننده، و گاه، «جاودانه بودن» كه هر يك از اين اوصاف، به تناسب وصفى از اوصاف آنها و اعمالشان است.
***
و عجب اين كه: اين منافقان در قيامت هم دست از منافقگرى خود بر نمىدارند، چنان كه در آيه بعد آمده است: «به خاطر بياوريد روزى را كه خدا