عملى است كه فايده قابل ملاحظهاى نداشته باشد، و اگر مىبينيم:
بعضى از مفسران آن را به باطل تفسير كردهاند.
بعضى به معنى همه معاصى.
بعضى به معنى دروغ.
بعضى به معنى دشنام يا مقابله دشنام به دشنام.
بعضى به معنى غنا و لهو و لعب.
و بالاخره، بعضى به معنى شرك، همه اينها مصداقهاى آن مفهوم جامع و كلى است.
البته لغو، تنها شامل سخنان و افعال بيهوده نمىشود، بلكه افكار بيهوده و بىپايهاى كه انسان را از ياد خدا غافل و از تفكر در آنچه مفيد و سازنده است به خود مشغول مىدارد، همه در مفهوم لغو جمع است.
در واقع، مؤمنان آنچنان ساخته شدهاند كه نه تنها به انديشههاى باطل و سخنان بى اساس و كارهاى بيهوده دست نمىزنند، بلكه به تعبير قرآن از آن «معرض» و روى گردانند.
***
در آيه بعد، به سومين صفت مؤمنان راستين كه جنبه اجتماعى و مالى دارد اشاره كرده مىگويد: «آنها كسانى هستند كه زكات را انجام مىدهند» «وَ الَّذِينَ هُمْ لِلزَّكاةِ فاعِلُونَ». «1»
و از آنجا كه اين سوره- همان گونه كه قبلًا نيز گفتيم- از سورههائى است كه در «مكّه» نازل شده و در آن هنگام، حكم زكات معمولى نازل نگرديده بود،