سلطههاى استعمارى بوده، تا به اين وسيله از واكنشهاى شديد مردمانى كه به زنجير كشيده شدهاند در امان بمانند.
جمله معروف: أَلْجَبْرُ وَ الْتَّشْبِيْهُ أُمَويَّانِ وَ الْعَدْلُ وَ الْتُّوحِيْدُ عَلَوِيَّانِ: «عقيده جبر، و تشبيه خدا به موجودات، از اعتقادات «بنى اميه» است، و عقيده عدل و توحيد، زير بناى مكتب علوى است» بيانگر اين واقعيت مىباشد.
خلاصه، «شاكِلَه» هرگز به معنى طبيعت ذاتى نيست، بلكه به هر گونه عادت، طريقه، مذهب و روشى كه به انسان جهت مىدهد «شاكِلَه» گفته مىشود، بنابراين، عادات و سننى كه انسان بر اثر تكرار يك عمل اختيارى، كسب كرده است.
و همچنين اعتقاداتى كه با استدلال و يا از روى تعصّب، پذيرفته است، همه اينها نقش تعيين كننده دارند، و شاكله محسوب مىشوند.
اصولًا، ملكات و روحيات انسان، معمولًا جنبه اختيارى دارد؛ چرا كه انسان هنگامى كه عملى را تكرار كند، نخست، «حالت» و پس از آن «عادت» و بعد تدريجاً تبديل به «ملكه» مىشود، همين ملكات است كه به اعمال انسان شكل مىدهد و خط او را در زندگى مشخص مىسازد، در حالى كه پيدايش آن مستند به عوامل اختيارى بوده است.
در بعضى از روايات، «شاكِلَه» به «نيّت» تفسير شده است، در «اصول كافى» از امام صادق عليه السلام چنين نقل شده: النِّيَّةُ أَفْضَلُ مِنَ الْعَمَلِ أَلا وَ إِنَّ النِّيَّةَ هِيَ الْعَمَلُ ثُمَّ تَلا قَوْلَهُ عَزَّوَجَلَّ قُلْ كُلٌّ يَعْمَلُ عَلى شاكِلَتِهِ يَعْنِي عَلى نِيَّتِهِ:
«نيت افضل از عمل است، اصلًا نيت همان عمل است سپس آيه قُلْ كُلٌّ يَعْمَلُ عَلى شاكِلَتِهِ را قرائت، و اضافه فرمود: منظور از شاكله نيت است». «1»