هر دو صورت حكم عقل را بايد به كار گرفت و از قراين به درستى و نادرستى اندرز اندرزگويان پى برد.

مرحوم علامه مجلسى در بحارالانوار حديث معروف جالبى در اين زمينه نقل مى‌كند كه پس از پايان طوفان نوح، شيطان در برابر حضرت نوح عليه السلام ظاهر شد و گفت: خدمت بزرگى به من كردى و حقى بر من دارى مى‌خواهم جبران كنم.

نوح عليه السلام به او گفت: من بسيار ناراحت مى‌شوم كه من خدمتى به تو كرده باشم بگو چيست؟ گفت: آرى تو نفرين كردى و قومت را غرق نمودى اكنون كسى باقى نمانده كه من او را گمراه كنم و مدتى استراحت مى‌كنم تا جمع ديگرى به وجود آيند و به گمراه ساختن آنها بپردازم نوح گفت: چه خدمتى به من مى‌خواهى بكنى (در بعضى از روايات ديگر آمده است كه نوح حاضر به پذيرش از او نبود ولى از سوى خداوند خطاب آمد: گر چه كار او شيطنت است ولى در اينجا راست مى‌گويد، بپذير) [1]؛ شيطان گفت: «اذْكُرْنِي فِي ثَلَاثِ مَوَاطِنَ فَإِنِّي أَقْرَبُ مَا أَكُونُ إِلَى الْعَبْدِ إِذَا كَانَ فِي إِحْدَاهُنَّ اذْكُرْنِي إِذَا غَضِبْتَ وَ اذْكُرْنِي إِذَا حَكَمْتَ بَيْنَ اثْنَيْنِ اذْكُرْنِي إِذَا كُنْتَ مَعَ امْرَأَةٍ خَالِياً لَيْسَ مَعَكُمَا أَحَدٌ؛ در سه جا مراقب من باش كه من در اين سه مورد به بندگان خدا از هميشه نزديك‌ترم: هنگامى كه خشمگين شوى مراقب من باش و هنگامى كه در ميان دو نفر قضاوت كنى (باز هم) مراقب من باش و هنگامى كه با زنى در خلوتگاهى كه شخص ديگرى در آنجا نباشد همراه شوى در آنجا نيز مراقب من باش». [2] اين در واقع يكى از مصاديق روشن كلام مولا امير مؤمنان است.

در چهاردهمين توصيه مى‌فرمايد: «از تكيه كردن بر آرزوها بر حذر باش كه سرمايه احمق‌هاست»؛ (وَ إِيَّاكَ وَ الاتِّكَالَ عَلَى الْمُنَى‌ فَإِنَّهَا بَضَائِعُ النَّوْكَى‌). [3]

[1]. بحارالانوار، ج 11، ص 288، ح 10.

[2]. همان مدرك، ص 318، ح 20.

[3]. «نوكى» جمع «انوك» بر وزن «ابتر» به معناى شخص احمق و نادان است.