منظور از «منى؛ آرزوها» آرزوهاى دور و دراز است كه به خيالات شبيه‌تر است و آنها كه گرفتار اين گونه آرزوها مى‌شوند، نيروهاى فعال خود را بيهوده هدر مى‌دهند و سرانجام به جايى نمى‌رسند. از سوى ديگر تكيه بر اين گونه آرزوها تمام فكر و عمر انسان را به خود مشغول مى‌دارد و از پرداختن به معاد باز مى‌دارد.

اين همان چيزى است كه در حديث معروفى كه هم از پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله نقل شده و هم از امير مؤمنان على عليه السلام در نهج‌البلاغه، فرمودند: «أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ أَخْوَفَ مَا أَخَافُ عَلَيْكُمُ اثْنَانِ اتِّبَاعُ الْهَوَى وَ طُولُ الْأَمَلِ فَأَمَّا اتِّبَاعُ الْهَوَى فَيَصُدُّ عَنِ الْحَقِّ وَ أَمَّا طُولُ الْأَمَلِ فَيُنْسِي الْآخِرَة؛ اى مردم چيزى كه بر شما مى‌ترسم دو چيز است:

پيروى از هواى نفس و آرزوهاى دور و دراز، چرا كه پيروى از هواى نفس شما را از حق باز مى‌دارد و آرزوهاى دور و دراز آخرت را به فراموشى مى‌سپارد». [1]

در پانزدهمين توصيه مى‌فرمايد: «عقل، حفظ و نگهدارى تجربه‌هاست»؛ (وَ الْعَقْلُ حِفْظُ التَّجَارِبِ).

اشاره به اينكه هنگامى كه تجربه‌ها جمع‌آورى شود با توجّه به اينكه «حكم الامثال فيما يجوز و فيما لا يجوز واحد؛ حوادث مشابه نتيجه مشابه دارند» و حديث معروف «إِنَّ الْمُؤْمِنَ لَا يُلْدَغُ مِنْ جُحْرٍ مَرَّتَيْنِ؛ انسان با ايمان از يك سوراخ دو بار گزيده نمى‌شود» [2] سبب مى‌شود كه انسان، راه صحيح را در برخورد با حوادث آينده پيدا كند و از تجربيات پيشينيان درس بگيرد و از زيانهاى ناشى از خطاها رهايى يابد.

بسيارى از قواعد كلى عقلى از همين تجربيات جزيى برگرفته شده (طبق قاعده استقراء منطقى) البته اين تجربه‌ها گاه مربوط به خود انسان است و گاه از

[1]. نهج‌البلاغه، خطبه 42 و در بحارالانوار، ج 2، ص 35، ح 37 نيز با كمى تفاوت از پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله نقل شده است.

[2]. بحارالانوار، ج 19، ص 345.