نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 9 صفحه : 358
و عاصيان؛ اين كنايه لطيفى است كه عمل صالح گويى بهشت است و معصيت گويى دوزخ
است.
سپس امام عليه السلام به اين نكته اشاره مىفرمايد كه مرگ، هيچ كس را رها
نمىكند و فرار از چنگال آن براى احدى ممكن نيست و چون چنين است بايد آن را بسيار
جدى گرفت؛ مىفرمايد: «شما رانده شدگان و تعقيبشدگان مرگ هستيد (و صيد شدگان به
وسيله آن) اگر بايستيد شما را دستگير خواهد كرد و اگر فرار كنيد به شما خواهد رسيد
و مرگ از سايه شما با شما همراهتر است و با موى پيشانى شما گره خورده و دنيا در
پشت سر شما به سرعت در هم پيچيده مىشود (و پايان عمر دور نيست)»؛ (وَ أَنْتُمْ طُرَدَاءُ [1] الْمَوْتِ، إِنْ أَقَمْتُمْ لَهُ
أَخَذَكُمْ، وَ إِنْ فَرَرْتُمْ مِنْهُ أَدْرَكَكُمْ، وَ هُوَ أَلْزَمُ لَكُمْ
مِنْ ظِلِّكُمْ الْمَوْتُ مَعْقُودٌ بِنَوَاصِيكُمْ [2]، وَ الدُّنْيَا تُطْوَى مِنْ خَلْفِكُمْ).
تعبير به «طُرَدَاءُ الْمَوْتِ» يكى از معانى آن صيدى است كه صياد به دنبال آن مىرود و مفهومش اين است كه
اين صياد به قدرى چيره دست است كه انسانها كه صيد او هستند چه بايستند و چه فرار
كنند آنها را خواهد گرفت و احدى از چنگال او رهايى نمىيابد. همان گونه كه در قرآن
مجيد آمده است: «أَيْنَما تَكُونُوا يُدْرِككُّمُ الْمَوْتُ
وَلَوْ كُنْتُمْ فِي بُرُوجٍ مُّشَيَّدَةٍ»؛ هرجا
باشيد مرگ شما را در مىيابد
[1]. «طرداء» جمع طريد و به گفته بعضى
جمع «طريدة» از ريشه «طرد» به معناى دور كردن گرفته شده و به معناى شخص تبعيد شده
يا صيدى كه صياد به دنبال آن مىدود و پيوسته او را از خود دور مىسازد نيز به كار
رفته است.
[2]. «نواصى» جمع «ناصيه» به معناى
موى پيش سر است (نه به معناى پيشانى) بعضى از ارباب لغت كه در اقليت هستند «ناصيه»
را به معناى قسمت پيش سر يا موهاى آن تفسير كردهاند و بعضى اصل را قسمت پيش سر
مىدانند و موى پيش سر را به مناسبت اينكه بر آن روييده ناصيه مىگويند؛ ولى موارد
استعمال اين لغت در قرآن مجيد به خوبى نشان مىدهد كه معناى اوّل (موى پيش سر)
مناسبتر است، زيرا هم در قرآن و هم در بسيارى از دعاها ناصيه با واژه اخذ (گرفتن)
همراه شده و به يقين آنچه را مىتوان گرفت موى پيش سر است كه طرف مقابل را وادار
به تسليم مىكند نه خود پيش سر كه قابل گرفتن نيست. در ضمن، اخذ به ناصيه در
بسيارى از موارد، معناى كنايه دارد و آن سلطه بر شخص يا چيزى است.
نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 9 صفحه : 358