عمومى يا مشورت واگذار كند، چه بسا افرادى پيدا شود كه بگويند: چه لزومى دارد در اين عصر و زمان مردم هزينه‌هاى سنگينى را براى رفتن به زيارت خانه خدا تخصيص دهند و يا در اجتماع فعلى، حجاب براى زنان مسلمان، دست و پا گير است!

ولى بعد از آنكه مسئله حج يا حجاب را به عنوان دستورى قاطع و مورد اجماع مسلمين بلكه ضرورت دينى پذيرفتيم مى‌توانيم به شورا بنشينيم كه نحوه برگزارى حج و طرز پوشيدن حجاب چگونه باشد بهتر است؟ و بايد پذيرفت بخشى از مشكلاتى كه امروز دامان مسلمين را گرفته براى اين است كه جايگاه واقعى مشورت را فراموش كرده‌اند.

آنچه امام عليه السّلام در خطبه بالا فرموده نمونه روشنى از اين مطلب است و آنچه طلحه و زبير دنبال آن بودند انحراف واضحى از اين است؛ آنها مى‌خواستند سنّت رسول خدا در تقسيم مساوى اموال خراجيه، به رأى گذارده شود و امام عليه السّلام با اين امر مخالف بود.

3. طلحه و رؤياى خلافت‌

از منابع مختلف تاريخى چنين برمى‌آيد كه علاقه طلحه به زمامدارى و خلافت سابقه طولانى داشت كه به زمان ابو بكر برمى‌گشت.

طبرى مورّخ معروف- طبق گفته ابن ابى الحديد- در تاريخش چنين آورده كه طلحه حتى در زمان حيات ابو بكر درباره خلافت خود مى‌انديشيد و انتظار داشت ابو بكر او را بعد از خود به عنوان خليفه مسلمين معرّفى كند، زيرا پسر عموى ابو بكر بود و هنگامى كه اطلاع يافت ابو بكر مى‌خواهد عمر را به عنوان خليفه معرفى كند به او اعتراض كرد و گفت: تو مرد خشن و سخت‌گيرى را بر ما حكومت دادى. در زمان عمر نيز با گروهى از طرفدارانش درباره خلافت بعد از