منزّهى تو براى ما شايسته نبود كه غير از تو اوليايى برگزينيم؛ ولى آنان و پدرانشان را از نعمت برخوردار نمودى تا اينكه (به‌جاى شكر نعمت) ياد تو را فراموش كردند و تباه و هلاك شدند» و به دنبال آن مى‌فرمايد: «فَقَدْ كَذَّبُوكُمْ بِما تَقُولُونَ فَما تَسْتَطِيعُونَ صَرْفاً وَ لا نَصْراً»؛ (خداوند به آنان مى‌گويد ببينيد) اين معبودان شما را در آنچه مى‌گوييد تكذيب كرده‌اند. اكنون نمى‌توانيد عذاب الهى را برطرف سازيد يا از كسى يارى بطلبيد». [1]

آرى! اگر پيشوايان آنها از آنها بيزارى نجويند ممكن است ملحق شوند؛ ولى با توجّه به بيزارى جستن آنها هرگز به آنان ملحق نخواهند شد.

آنگاه در ادامه سخن به كسانى كه در اين دنيا با دليلهاى واهى و عذرهاى ناموجّه خود را تبرئه مى‌كنند هشدار مى‌دهد كه در قيامت چنين نيست.

مى‌فرمايد: «در آن روز چه بسيار دليلهايى كه ابطال مى‌گردد و چه پيوند عذرهايى كه قطع مى‌شود»؛ (فكم حجّة يوم ذاك داحضة [2]، و علائق‌ [3] عذر منقطعة!).

اشاره به اينكه آن روز همه‌چيز روشن و آشكار است و در چنان شرايطى دلايل بى‌اساس و عذرهاى واهى كارايى ندارد.

قرآن مجيد درباره تكذيب كنندگان آيات الهى مى‌فرمايد: « «وَ لا يُؤْذَنُ لَهُمْ فَيَعْتَذِرُونَ»؛ در آنجا به آنها اجازه داده نمى‌شود كه عذرخواهى كنند، چرا كه عذر قابل قبولى ندارند». [4]

[1]. فرقان، آيه 17- 19.

[2]. «داحضة» از ريشه «دحض» بر وزن «محض» به معناى لغزش گرفته شده و «حجة داحضة» به دليل سست و بى‌پايه گفته مى‌شود.

[3]. «علائق» جمع «علاقه» (به فتح عين) به معناى پيوند و دلبستگى است و مفهوم جمله بالا اين است كه پيوندها و دلبستگيها در قيامت بريده مى‌شود و نيز جمع «علاقة» (به كسر عين) به معناى دستگيره و طناب و امثال آن است و مفهوم جمله بنابراين چنين مى‌شود كه در قيامت دستاويزهاى عذر منقطع مى‌شود.

[4]. مرسلات، آيه 36.