شرح و تفسير راه نجات‌

امام عليه السّلام در نخستين نكته از اين گفتار پرمعنا به پويندگان راه حق دلدارى مى‌دهد كه هرگز به جهت كمى نفرات تزلزل به دل راه ندهند، مى‌فرمايد: «اى مردم! در طريق هدايت از كمى پويندگانش وحشت نكنيد»؛ (أيّها النّاس لا تستوحشوا في طريق الهدى لقلّة أهله).

سپس به دليل آن اشاره كرده، مى‌فرمايد: «زيرا مردم گرد سفره‌اى اجتماع كرده‌اند كه سيرى آن كوتاه و گرسنگى آن بس طولانى است»؛ (فإنّ النّاس قد اجتمعوا على مائدة شبعها [1] قصير، وجوعها طويل).

اشاره به اينكه اگر رهروان جاده هدايت كم هستند به جهت جاذبه‌هاى دنياست. امام عليه السّلام در اين كلام پرمعنا دنيا را به سفره رنگينى تشبيه مى‌كند كه موادّ كم‌ارزش يا بى‌ارزشى از نظر تغذيه در آن گذارده شده؛ ولى آنها را با زرق‌وبرق آراسته‌اند. دنياطلبان اطراف آن را مى‌گيرند غافل از اينكه موادّ غذايى آن تنها در مدّتى آنها را سير مى‌كند و به دنبال آن گرسنگى طولانى در پيش است.

اين «جوع طويل» ممكن است اشاره به اندوه و حسرت طولانى باشد كه به هنگام مرگ و بعد از آن و در صحنه قيامت به دنياپرستان دست مى‌دهد و پيوسته بر تقصيرات خود در دنيا تأسّف مى‌خورند.

اين عبارت پر معناى امام عليه السّلام در حقيقت برگرفته از آيات قرآن است. در آيه 100 سوره مائده مى‌خوانيم: «قُلْ لا يَسْتَوِي الْخَبِيثُ وَ الطَّيِّبُ وَ لَوْ أَعْجَبَكَ كَثْرَةُ الْخَبِيثِ»؛ بگو هيچگاه ناپاك و پاك مساوى نيستند، هرچند فزونى ناپاكان تو را به شگفتى اندازد».

همچنين آيات ديگرى كه سخن از اكثريت جاهل، بى‌ايمان، غيرعاقل، فاسق،

[1]. «شبع» بر وزن «شكم» معناى مصدرى دارد و به معناى سيرشدن به طور كامل است.