و اطرافش را پايان داد و آن را خشك نمود و بسترى آرام (براى زندگى انسانها) قرار داد و همچون فرشى براى آنها گسترده ساخت؛ برفراز دريايى پهناور و راكد كه ايستاده بود و حركت نمى‌كرد؛ تنها بادهاى شديد آن را برهم مى‌زد و ابرهاى پرباران به حركتش درمى‌آورد. (آرى!) «در اين امور درس عبرت بزرگى است براى كسانى كه اهل خشيّتند و احساس مسئوليت دارند».

شرح و تفسير آفرينش كوهها

امام عليه السّلام بعد از بيان آفرينش آسمانها و زمين و قرار گرفتن كره خاكى در جايگاه خود به شرح يكى از پديده‌هاى مهمّ زمين كه نقش بسيار مؤثّرى در زندگى انسانها و ساير موجودات زنده دارد، پرداخته مى‌فرمايد: «خداوند (بعد از آن)، صخره‌ها و تپّه‌ها و كوههاى محكم آن را آفريد و آنها را در محل خود ثابت نگه داشت و در قرارگاهشان مستقر نمود، (به‌گونه‌اى كه) قلّه‌هاى آنها در هوا پيشروى كرد و ريشه‌هاى آن در آب فرورفت»؛ (و جبل‌ [1] جلاميدها [2]، و نشوز [3] متونها [4] و أطوادها [5]، فأرساها في مراسيها، و ألزمها قراراتها. فمضت رؤوسها في الهواء، ورست أصولها في الماء).

از نظر علمى مسلّم است كه سطح زمين پيش از آنكه سرد شود چندان پستى و بلندى نداشت؛ ولى با سرد شدن چين خوردگيها در سطح زمين نمايان شد

[1]. «جبل» از ريشه «جبل» بر وزن «جبر» به معناى آفرينش گرفته شده است و ريشه اصلى آن جبل به معناى كوه است و از آنجا كه كوه، موجودى ثابت است به آفرينش تغيير ناپذير جبلّه گفته شده است.

[2]. «جلاميد» جمع «جلمود» بر وزن «خرطوم» به معناى صخره و كوه است.

[3]. «نشوز» جمع «نشز» بر وزن «نشر» به معناى تپّه و قطعات مرتفع زمين است. اين واژه معناى مصدرى نيز دارد و به معناى خوددارى كردن از انجام وظيفه است؛ مانند نشوز زن در برابر همسر.

[4]. «متون» جمع «متن» به معناى محكم و گاه به معناى صاف و مستوى مى‌آيد و در اينجا همان معناى اوّل مراد است.

[5]. «اطواد» جمع «طود» به معناى كوه بلند است.