ورثها قوم آخرون).

چه تشبيه گويايى! امام عليه السّلام قانون فنا را به كمانهايى تشبيه كرده كه تيرهاى آن مرگ است اين كمانها همگان را نشانه‌گيرى كرده‌اند و منتظرند آخرين لقمه روزى را بخورند و آخرين دقيقه عمر را به پايان ببرند؛ بلافاصله تيرها رها شده و به اهداف خود اصابت مى‌كنند؛ خواه اين هدف مورچه ضعيفى باشد يا سليمان حاكم بر انس و جن و وحش و طيور.

عجب اينكه قانون فنا و مرگ از قوانينى است كه هيچ‌گونه استثنا در آن راه ندارد؛ خوبان و بدان، انبيا و اوليا و اشقيا و ظالمان و اقويا و ضعفا همه و همه را دربر مى‌گيرد و به هيچ‌كس رحم نمى‌كند و لحظه‌اى مهلت نمى‌دهد: «فَإِذا جاءَ أَجَلُهُمْ لا يَسْتَأْخِرُونَ ساعَةً وَ لا يَسْتَقْدِمُونَ» [4] درباره چگونگى مرگ سليمان بحث آموزنده‌اى در نكته‌ها خواهد آمد.

سپس امام عليه السّلام در نتيجه‌گيرى، مى‌فرمايد: «در قرون گذشته براى شما درسهاى عبرت فراوانى است. كجا هستند «عمالقه» و فرزندان عمالقه! كجايند فرعون‌ها و فرزندانشان و كجا هستند صاحبان شهرهاى «رسّ»؛ همانها كه پيامبران را كشتند و چراغ پرفروغ سنّتهاى فرستادگان خدا را خاموش كردند و سنّتهاى جباران را زنده ساختند كجايند آنها كه با لشكرهاى گران به راه انداختند و هزاران نفر را شكست دادند و متوارى ساختند همانها كه سپاهيان فراوان گرد آوردند و شهرهاى بسيار بنا نهادند»؛ (و إنّ لكم في القرون السّالفة لعبرة! أين العمالقة و أبناء العمالقة! أين الفراعنة و أبناء الفراعنة! أين أصحاب مدائن الرّسّ الّذين قتلوا النّبيّين، و أطفؤوا سنن المرسلين، و أحيوا سنن الجبّارين! أين الّذين ساروا بالجيوش، و هزموا [5] بالألوف، و

[4]. اعراف، آيه 34.

[5]. «هزموا» از ماده «هزيمت» به معناى شكست و متوارى شدن است.