«مُسْتَمِرٍّ» مانند باد وحشتناك و سردى را در يك روز شوم طولانى بر آنان فرستاديم». [1] و به دنبال آن مى‌فرمايد: « «تَنْزِعُ النَّاسَ كَأَنَّهُمْ أَعْجازُ نَخْلٍ مُنْقَعِرٍ» كه مردم را همچون تنه‌هاى نخل ريشه‌كن شده از جايشان برمى‌كند». [2] و آيات فراوان ديگرى كه درباره قوم فرعون و قوم نوح و مانند آنها آمده است.

سپس امام به دنبال آن مى‌افزايد: «بنابراين تهديدهاى الهى را به جهت جهل نسبت به آن و سبك شمردن خشم پروردگار و ايمنى از كيفر او دور نشمريد»؛ (فلا تستبطئوا [3] وعيده جهلا بأخذه، و تهاونا ببطشه‌ [4]، و يأسا من بأسه).

اشاره به اينكه اگر چند روز يا چند ماهى مجازات عاصيان و گردنكشان به تأخير افتد آن را دليل بر عدم نگيريد، زيرا تاريخ نشان داده اين امر «گرچه دير آيد بيايد» و اصولا اين‌گونه فاصله‌هاى زمانى در مقياس عمر جهان فاصله‌اى محسوب نمى‌شود.

آن‌گاه امام به ذكر دليل براى اين موضوع (همگونى سرنوشتها) پرداخته و انگشت بر يكى از مهم‌ترين خطاهاى آنان گذارده، مى‌فرمايد: «خداوند سبحان مردم قرون پيشين را از رحمت خود دور نساخت جز به اين سبب كه امر به معروف و نهى از منكر را ترك كردند، لذا افراد سفيه و نادان را به سبب گناه و دانايان را به علت ترك نهى از منكر از رحمت خود دور ساخت»؛ (فإنّ اللّه سبحانه لم يلعن القرن الماضي بين أيديكم إلّا لتركهم الأمر بالمعروف و النّهي عن المنكر. فلعن اللّه السّفهاء لركوب المعاصي، و الحلماء [5] لترك التّناهي).

[1]. قمر، آيه 19.

[2]. قمر، آيه 20.

[3]. «تستبطئوا» از ريشه «استبطاء» به معناى كند شمردن و انتظار كشيدن است. از «بطئ» بر وزن «قفل» به معناى كندى گرفته شده است.

[4]. «بطش» در اصل به معناى گرفتن چيزى با قدرت است و چون به هنگام مجازات مجرم، نخست او را با قدرت مى‌گيرند، اين واژه به معناى مجازات نيز آمده است.

[5]. «الحلماء» جمع «حليم» به معناى عاقل است و از ريشه «حلم» بر وزن «شتر» به معناى عقل گرفته شده است.