الآجال).

همان‌گونه كه قرآن مى‌فرمايد: « «سابِقُوا إِلى‌ مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ وَ جَنَّةٍ عَرْضُها كَعَرْضِ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ» به پيش تازيد براى رسيدن به مغفرت پروردگارتان و بهشتى كه وسعت آن همچون وسعت آسمان و زمين است». [1]

در جايى ديگر مى‌فرمايد: « «وَ الْمَلائِكَةُ يَدْخُلُونَ عَلَيْهِمْ مِنْ كُلِّ بابٍ سَلامٌ عَلَيْكُمْ بِما صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَى الدَّارِ» فرشتگان بر بهشتيان از هردرى وارد مى‌شوند و مى‌گويند سلام بر شما به سبب صبر و استقامتتان. چه نيكوست سرانجام اين سرا». [2]

در ادامه سخن به بيان علت آن مى‌پردازد و مى‌فرمايد: «چرا كه نزديك است آرزوهاى مردم قطع گردد و مرگ آنها را در آغوش كشد و درهاى توبه به رويشان بسته شود و (بدانيد) شما همانند كسانى هستيد كه قبل از شما بودند؛ مرگشان فرارسيد و تقاضاى بازگشت به اين جهان كردند (اما پذيرفته نشد)»؛ (فإنّ النّاس يوشك أن ينقطع بهم الأمل، و يرهقهم‌ [3] الأجل، و يسدّ عنهم باب التّوبة. فقد أصبحتم في مثل ما سأل إليه الرّجعة من كان قبلكم).

اين سخن، اشاره به چيزى است كه در قرآن آمده و مى‌فرمايد: « «حَتَّى إِذا جاءَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قالَ رَبِّ ارْجِعُونِ لَعَلِّي أَعْمَلُ صالِحاً فِيما تَرَكْتُ كَلَّا إِنَّها كَلِمَةٌ هُوَ قائِلُها» تا زمانى كه مرگ يكى از آنان فرارسد مى‌گويد: پروردگارا مرا بازگردانيد شايد در آنچه ترك كردم (و كوتاهى نمودم) عمل صالحى انجام دهم (ولى فرشتگان مى‌گويند) چنين نيست اين سخنى است كه او به زبان مى‌آورد (و پذيرفته نخواهد بود)». [4]

مقصود امام عليه السّلام اين است كه پيش از آن‌كه به چنين سرنوشتى گرفتار شويد و

[1]. حديد، آيه 21.

[2]. رعد، آيات 23 و 24.

[3]. «يرهق» از ريشه «رهق» بر وزن «شفق» در اصل به معناى پوشاندن چيزى با قهر و غلبه است و در اينجا به معناى غلبه و تسلّط مرگ بر انسان است.

[4]. مؤمنون، آيه 99 و 100.