فإنّ هذه النّفس أبعد شي‌ء منزعا و إنّها لا تزال تنزع إلى معصية في هوى).

اين يك واقعيت است كه انسان در مسير اطاعت فرمان خدا اعم از عبادات و غير آن و نيز براى كسب فضايل اخلاقى و دفع رذايل، بايد راه‌هاى پر پيچ و خمى را طى كند و از فراز و نشيب‌ها و گردنه‌هاى صعب العبور بگذرد و هر لحظه مراقب خطرهايى كه از چپ و راست او را تهديد مى‌كند باشد تا به سر منزل مقصود برسد؛ ولى در مسير گناه، نفس سركش‌گويى در جاده صاف و بدون مانع و خالى از پيچ و خم با سراشيبى مطلوب حركت مى‌كند. همين است سرّ پاداش مطيعان و رمز كيفر عاصيان.

در حديث جالب و پر معنايى از پيغمبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله مى‌خوانيم: «هنگامى كه خداوند، بهشت را آفريد به جبرئيل دستور داد برو و به آن نگاهى بيفكن! جبرئيل رفت و نظرى بر آن انداخت و عرضه داشت: خداوندا! به عزت و جلالت! هر كس اوصاف آن را بشنود، حتما به سوى آن مى‌آيد و در آن وارد مى‌شود؛ سپس خداوند آن را در لابه‌لاى ناراحتى‌ها قرار داد و باز به جبرئيل دستور داد: برو به آن نگاه ديگرى بيفكن! جبرئيل رفت و نظرى به آن انداخت و عرضه داشت: خداوندا! من از اين مى‌ترسم كه با اين وصف، كسى به سراغ بهشت نرود و هنگامى كه دوزخ را آفريد به جبرئيل فرمود: برو و نگاهى به آن بيفكن.

جبرئيل رفت و نگاهى به آن افكند و عرضه داشت: به عزّت و جلالت قسم هر كس اوصاف دوزخ را بشنود داخل آن نخواهد شد؛ سپس خداوند آن را در لابه‌لاى شهوات قرار داد و به جبرئيل فرمود: برو نگاه ديگرى بر آن بيفكن، جبرئيل نگاهى كرد و عرضه داشت: به عزت و جلالت سوگند! من از اين مى‌ترسم كه همه وارد دوزخ شوند». [1]

نكته آن‌ها كه به طاعات عشق مى‌ورزند

آن چه در اين عبارت از خطبه مزبور نقل شد، يك حكم غالبى است نه دايمى؛ به‌

[1] سنن ابن داوود، جلد 2، صفحه 422 (حديث 4744) و بحار الانوار، جلد 68، صفحه 72.