و تجتنبوا هذه).

امام عليه السّلام به اين نكته اشاره مى‌كند كه سستى و كوتاهى در پذيرش مواعظ الهى و انجام دادن واجبات و ترك محرّمات با هيچ بهانه‌اى مقبول نيست؛ چرا كه خداوند نسبت به همه اتمام حجّت كرده و راه قبح عقاب بلا بيان را با بيان روشن خود بسته است.

سپس به پاسخ اشكالات مقدّرى مى‌پردازد؛ مى‌فرمايد: « (اگر مشاهده مى‌كنيد كه اطاعت امر و نهى خدا مشكلاتى دارد، جاى تعجب نيست) زيرا رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله مى‌فرمود:

بهشت در ميان ناراحتى‌ها و دوزخ در ميان شهوات پيچيده شده» (فإنّ رسول اللّه- صلّى اللّه عليه و آله- كان يقول: «إنّ الجنّة حفّت‌ [1] بالمكاره، و إنّ النّار حفّت بالشّهوات»).

و در ادامه اين سخن براى تأكيد و توضيح بيش‌تر كلام رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله مى‌فرمايد:

«بدانيد هيچ طاعتى نيست جز اين كه انسان آن را با ناراحتى انجام مى‌دهد و هيچ معصيتى نيست جز اين كه با شهوت (و علاقه) مرتكب آن مى‌شود؛ رحمت خدا بر كسى كه خود را از شهوات جدا سازد و هواى نفس را مهار كند؛ چرا كه جلوگيرى از نفس سركش از مشكل‌ترين كارهاست و اين نفس، همواره به گناه و هوا پرستى ميل دارد» (و اعلموا أنّه ما من طاعة اللّه شي‌ء إلّا يأتي في كره، و ما من معصية اللّه شي‌ء إلّا يأتي في شهوة. فرحم اللّه امرا نزع‌ [2] عن شهوته، و قمع‌ [3] هوى نفسه،

[1] «حفّت» از ماده «حف» (بر وزن كف) به معناى گرداگرد چيزى را گرفتن است.

[2] «نزع» از ماده «نزع» (بر وزن نبض) است. اين ماده گاه با «الى» متعدى مى‌شود و گفته مى‌شود: «نزع اليه» يعنى به آن اشتياق پيدا كرد و گاه با «عن» متعدى مى‌شود و گفته مى‌شود: «نزع عنه» يعنى از اين كار خوددارى كرد و در عبارت مزبور در معناى دوّم استعمال شده و در جمله‌هاى بعد (تنزع الى معصية) به معناى اوّل به كار رفته است. (اين ماده گاه بدون حرف جر متعدى مى‌شود و گفته مى‌شود: «نزع الشى‌ء» يعنى آن را خراب و باطل كرد.

[3] «قمع» از ماده «قمع» (بر وزن منع) به معناى بازداشتن و مقهور و سركوب كردن است.