مى‌دانستند. [1] بنابر اين، اگر كسانى تصوّر كرده‌اند جمله‌هاى ياد شده دليل بر اين است كه عثمان از نظر علم و آگاهى در رتبه على عليه السّلام بود سخت در اشتباهند. على عليه السّلام به فرموده پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله «باب علم مدينة النّبى» بود. على عليه السّلام كسى بود كه طبق روايات اسلامى «علم الكتاب» به طور كامل نزد او بود و عملا پناهگاهى علمى امّت، در همه مشكلات بود.

بعضى از خلفا از خدا مى‌خواستند كه اگر مشكلى پيش آيد على عليه السّلام مشكل گشاى آنان باشد و على عليه السّلام مشكل گشاى آن حاضر نباشد زنده نمانند (اللّهمّ لا تبقني لمعضلة ليس لها ابن ابي طالب). [2] سپس در ادامه اين سخن، امام به سوابق عثمان در اسلام اشاره كرده مى‌فرمايد:

«آن چه را ما (در عصر پيامبر صلّى اللّه عليه و آله) ديده‌ايم تو نيز ديده‌اى و آن چه را ما شنيده‌ايم همانند ما شنيده‌اى و همان‌گونه كه ما با پيامبر صلّى اللّه عليه و آله همنشين بوديم تو نيز همنشين بوده‌اى» (و قد رأيت كما رأينا، و سمعت كما سمعنا، و صحبت رسول اللّه- صلّى اللّه عليه و آله- كما صحبنا).

اشاره به اين كه تو سال‌ها با پيامبر صلّى اللّه عليه و آله بودى و حقايق اسلام و احكام آن را از آن بزرگوار شنيده‌اى؛ بنابر اين هرگز نبايد مسائلى به اين روشنى در باب حقّ الناس و حقّ بيت المال و عدالت اجتماعى بر تو مخفى بماند.

آن گاه از طريق سوّمى براى تأثير گذاردن بر افكار عثمان وارد مى‌شود و او را با ابوبكر و عمر مقايسه مى‌كند، چرا كه آن‌ها هرگز كارهايى را كه عثمان كرد، انجام ندادند؛ هر چند اشتباهات ديگرى داشتند؛ مى‌فرمايد: « (علاوه بر اين) فرزند ابى قحافه (ابوبكر) و پسر خطّاب (عمر) در انجام دادن اعمال نيك از تو سزاوارتر نبودند؛ چرا كه تو به رسول خدا از نظر پيوند خويشاوندى از آن دو نزديك‌ترى تو به افتخار دامادى پيامبر صلّى اللّه عليه و آله نائل شدى‌

[1] شرح ابن ابى الحديد، جلد 9، صفحه 263.

[2] الغدير، جلد 6، صفحه 93.