نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 6 صفحه : 315
مىشوند، خدا را به مخلوقاتش تشبيه كرده و براى او جسم و اعضايى قائل شدهاند؛
او را صاحب مسكن و مكان مىدانند و براى او رفت و آمد و حضور و غيبت قائلند؛ حال
آن كه او برتر از زمان و مكان و قياس و وهم است؛ برتر از آن چه ديدهايم يا
خواندهايم و نوشتهايم؛ نه جسمى دارد، نه مكانى و نه صفتى از صفات مخلوقات.
جمله مزبور اشاره به چهار نوع محدوديت است كه خداوند از همه آنها پاك و منزه
مىباشد: محدوديت از نظر قدر و اندازه؛ مثلا كوچك يا بزرگ بودن و محدوديت از نظر
نهايت مثلا مقدار عمر و وسعت؛ محدوديت از نظر انتخاب مسكن و محدوديت از نظر قرار
گرفتن در مكان. او وجودى است بىپايان و نامتناهى كه هيچ نوع محدوديتى نمىپذيرد؛
چرا كه اينها از صفات مخلوقات است.
به همين دليل، در آخرين جمله و پايان اين قطعه مىفرمايد: « (چرا كه) حدّ و
اندازه مخصوص آفريدههاى اوست و مربوط به غير او» (فالحدّ لخلقه مضروب، و إلى غيره منسوب).
اين جمله عصاره تمام بحثهاى گذشته است كه هر گونه محدوديت به مخلوقات باز
مىگردد و دامان ممكنات را مىگيرد؛ ولى ذات او واجب الوجود از هيچ نظر، حدّ و مرز
و پايانى ندارد.
نكته خدا يك حقيقت نامتناهى است
نخستين و مهمترين مطلبى كه در باب «صفات خدا» بايد اثبات شود تا هم مفهوم
توحيد مشخص شود و هم صفات ديگر او همچون علم و قدرت و مانند آن، نامتناهى بودن ذات
پاك اوست؛ چرا كه اگر اين مطلب به خوبى اثبات و درك شود راه براى همه صفات جمال و
جلال او (صفات ثبوتيه و سلبيه) هموار مىگردد.
براى اثبات اين معنا كه او يك وجود بىانتهاست بايد امور زير مورد توجّه قرار
گيرد:
نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 6 صفحه : 315