نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 6 صفحه : 207
اسارت اشاره مىفرمايد: «و شما را از بند ذلّت و حلقههاى زنجير ستم آزاد
كردم» (و أعتقتكم من ربق [1] الذّلّ، و حلق [2] الضّيم [3]).
چرا كه در دوران حكومت عثمان و سيطره بنىاميّه و بنى مروان بر حكومت اسلامى،
دامنه ظلم و ستم در همه جا گسترده بود و كسى جز آن گروه خود كامه، ارزش و نفوذى در
جامعه نداشت؛ امير مؤمنان على عليه السّلام آنها را از اين حكومت خود كامه فاميلى
و قبيلگى كه به دست افرادى شرور همچون بنى مروان و بنى اميّه اداره مىشد، رهايى
بخشيد.
و در پايان اين سخن به نكته لطيفى اشاره مىكند كه اين خدمات خالصانه نه به
جهت حق شناسى و قدردانى شايسته شما در برابر من است، بلكه «همه اينها براى سپاس
فراوان من در برابر نيكى اندكى از سوى شما و چشم پوشى از بدىهاى فراوانى بود كه
نسبت به من انجام داديد؛ بدىهاى آشكارى كه چشم، آن را مىديد و بدن، آن را لمس
مىكرد» (شكرا منّي للبرّ القليل و إطراقا [4] عمّا أدركه
البصر، و شهده البدن، من المنكر الكثير).
در حقيقت، منظور امام اين است كه شما خدمتى به من نكرديد كه خدمات من براى شكر
گزارى آن باشد؛ بلكه مشكلات و دردسرهايى كه براى من آفريديد بسيار زياد است؛ اگر
من خدمتى به شما كردم براى خدا و اداى وظيفه الهى بوده است.
مطابق اين تفسير، «المنكر الكثير» در اين عبارت، اشاره به نافرمانىها و
سرپيچىها و بى وفايىهاى مردم در برابر امام است؛ ولى جمعى از شارحان نهج البلاغه
آن را به معناى منكرات و اعمال زشت و گناهان تفسير كردهاند و بعد گرفتار اين مشكل
شدهاند
[1] «ربق» جمع «ربقة» (بر وزن فتنه)
به معناى طناب است كه با آن شخص يا چيزى را مىبندند. بعضى آن را به معناى طنابى
كه دستگيرههاى متعدد داشته باشد، تفسير كردهاند.
[2] «حلق» جمع «حلقه» است؛ همان چيزى
كه در فارسى نيز به كار مىرود.