آزمايش و فتنه بزرگ چيست كه خدا تو را از آن آگاه ساخته است؟

فرمود: اى على! بعد از من امّتم در بوته آزمايش قرار مى‌گيرند، عرض كردم: اى رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله! (درباره شهادت من چه مى‌فرماييد؟) مگر در جنگ «احد»، بعد از آن كه جمعى از مسلمانان شهيد شدند و من به سعادت شهادت نرسيدم و اين بر من سخت آمد، به من نفرموديد بشارت باد بر تو كه شهادت در پيش رو دارى؟

رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله فرمود: مطلب همان گونه است كه گفته‌ام؛ ولى در آن موقع چگونه صبر خواهى كرد؟ عرض كردم: اى رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله! اين از موارد صبر نيست (زيرا صبر در برابر مصيبت است) بلكه از موارد بشارت و شكر است (چرا كه شهادت در راه خدا بزرگ‌ترين افتخار است).

شرح و تفسير آزمون و فتنه بزرگ!

در ادامه اين خطبه چنين آمده است: «مردى به پا خاست، عرض كرد: اى امير مؤمنان! ما را از آن فتنه و آزمون (بزرگ) آگاه ساز و آيا در اين باره از رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله سؤال كردى؟» (و قام إليه رجل فقال: يا أمير المؤمنين، أخبرنا عن الفتنة، و هل سألت رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله عنها؟).

اين تعبير نشان مى‌دهد كه در ذهن مردم چنين بوده كه فتنه مهمّى در پيش است و سؤال كننده مى‌خواهد بداند آيا رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله درباره اين فتنه خطرناك و ويرانگر، سخنى بيان فرموده است؟

امام عليه السلام در پاسخ او چنين فرمود: « (آرى) هنگامى كه خداوند آيه « «الم أَ حَسِبَ النَّاسُ أَنْ يُتْرَكُوا أَنْ يَقُولُوا آمَنَّا وَ هُمْ لا يُفْتَنُونَ»؛ آيا مردم گمان كردند همين كه گفتند: ايمان آورديم، بدون آزمايش رها مى‌شوند؟»، نازل فرمود، من مى‌دانستم آن فتنه و آزمايش بزرگ تا زمانى كه رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله در بين ماست نازل‌