ببينيد، و ديگرى بر جاى من نشيند، مرا خواهيد شناخت!» (وداعي لكم وداع امرى‌ء مرصد [1] للتّلاقي! غدا ترون أيّامي، و يكشف لكم عن سرائري، و تعرفونني بعد خلوّ مكاني و قيام غيري مقامي).

آرى هنگامى كه آن مظهر عدالت، از ميان مردم رخت بر بست و آن رهبر دلسوز و مهربان جاى خود را به ديگران سپرد، هنگامى كه آن مخزن علوم الهى كه به هنگام خواندن اين خطبه‌ها، علم و دانش از زبانش فرو مى‌ريخت، از ميان مردم رفت و ظالمان و جباران بنى اميه كه جز هوسهاى شيطانى و غرايز حيوانى چيزى را به رسميّت نمى‌شناختند بر جاى او نشستند و سيل خون بى‌گناهان را جارى ساختند، مسلمانان فهميدند، چه كسى را از دست داده‌اند، و چه خسارت عظيمى دامان آنها را گرفته است.

بنابر اين تعبير به «غدا» (فردا) همان گونه كه ظاهر عبارت است نه اشاره به عالم برزخ است، نه قيامت، (آن گونه كه بعضى از شارحان پنداشته‌اند) بلكه اشاره به همان ايّام شوم و تلخ و تاريكى است كه بعد از شهادت امير مؤمنان عليه السّلام بر مسلمانان گذشت.

جمله «مرصد للتّلاقي» (كسى كه آماده و منتظر ملاقات است) خواه به معنى ملاقات با فرشته مرگ باشد، يا پروردگار، نشان مى‌دهد كه روح مقدّس على عليه السّلام پيوندى با اين جهان مادى و زودگذر نداشت، بلكه پيوندش، با عالم بالا، با فرشتگان خدا و با ذات پاك پروردگار بود، و ضربت «ابن ملجم» را مقدمه‌اى براى اين فوز عظيم و لقاى پروردگار «كعبه» مى‌دانست و جمله «فزت و ربّ الكعبة» شاهد گوياى آن است.

و اگر چند روزى بر طبق حكمت پروردگار روح پاكش در اين قفس تن،

[1] «مرصد» از مادّه «ارصاد» به معنى آماده و منتظر شدن گرفته شده است.