و در پايان اين سخن باز هم به نكته مهم ديگرى توجه مى‌دهد، و مى‌فرمايد:

«بدانيد ميان حق و باطل بيش از چهار انگشت فاصله نيست!» (أما إنّه ليس بين الحقّ و الباطل إلّا أربع أصابع).

«كسى از حاضران از تفسير اين سخن سؤال كرد، امام عليه السّلام انگشتان خود را جمع كرد و در ميان گوش و چشم خود (در كنار صورتش) قرار داد، سپس فرمود: باطل آن است كه بگويى شنيدم، و حق آن است كه بگويى ديدم!» (فسئل عليه السّلام عن معنى قوله هذا، فجمع أصابعه و وضعها بين أذنه و عينه ثمّ قال: الباطل أن تقول سمعت، و الحقّ أن تقول رأيت!).

اين سخن در واقع اشاره به شايعاتى است كه در ميان مردم زبان به زبان مى‌چرخد، و مردم به عنوان «مى‌گويند و مى‌گويند» مطالبى را به يكديگر منتقل مى‌سازند، كه چيزى جز شايعات بى‌اساس نيست، امام عليه السّلام مى‌فرمايد: به شايعات اعتنا نكنيد، و تا نبينيد چيزى را به كسى نسبت ندهيد.

از اين جا پاسخ سؤالى را كه بسيارى از شارحان نهج البلاغه در اين جا مطرح كرده‌اند و گفته‌اند: «آيات قرآن، وحى آسمانى، سنّت پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و ائمّة معصومين عليهم السّلام، همه از طريق سمع و شنيدن است، چگونه ممكن است باطل باشد؟» روشن مى‌شود؛ زيرا مقصود امام عليه السّلام اين نيست كه اخبار ثقات و احاديث متواتره و مستفيضه كه از طريق شنيدن به ما رسيده، باطل است، بلكه اشاره به همان معنى عرفى و متعارف است كه در مورد شايعات بكار مى‌رود.

شاهد اين سخن حديثى است كه از امام حسن مجتبى عليه السّلام نقل شده است، كه پرسيدند: «كم بين الحقّ و الباطل؟؛ چقدر ميان حق و باطل فاصله است؟».

امام عليه السّلام فرمود: «أربع أصابع فما رأيته بعينك فهو الحقّ و قد تسمع بأذنيك باطلا كثيرا؛ چهار انگشت است، آنچه با چشمت ببينى حق است، حال‌