فترة [1] من الرّسل، و تنازع من الألسن).

تعبير به «تنازع من الألسن» اشاره به اين است كه گفتگوهاى پيروان مذاهب مختلف، اعم از بت‌پرستان و اهل كتاب و آنان كه به هيچ مذهبى ايمان نداشتند، يك گفتگوى منطقى با محتواى فكرى و عقلى نبود، بلكه هر كدام براى اثبات حقانيّت خود الفاظى از روى تعصّب به هم مى‌بافتند، و همين نزاع و اختلافهاى لفظى گاه سرچشمه جنگها و خون‌ريزيهاى شديدى مى‌شد.

سپس مى‌افزايد: «خداوند او را به دنبال رسولان (پيشين) فرستاد (تا برنامه‌هاى آنها را كامل كند) و وحى خود را به او پايان داد» (فقفّى‌ [2] به الرّسل، و ختم به الوحي).

در اين جا امام عليه السّلام، به دو نكته اشاره مى‌فرمايد: نخست اين كه: پيامبر اسلام صلّى اللّه عليه و آله مسير پيامبران پيشين را ادامه داد، چرا كه مسير همه آنها از نظر كلى يكى است، و ديگر اين كه: برنامه‌هاى آنها را به كمال رسانيد و نبوت را به او ختم كرد.

و در پايان اين فراز مى‌فرمايد: «پس او در راه خدا با كسانى كه به خدا پشت كرده، و آنها كه براى او همتايى قرار داده بودند به جهاد پرداخت» (فجاهد في اللّه المدبرين عنه، و العادلين‌ [3] به).

[1] «فترة و فتور» در اصل به معنى سكون و آرامش است و گاه به معنى ضعف و سستى مى‌آيد و به فاصله ميان دو حركت يا دو حادثه يا دو انقلاب نيز گفته مى‌شود و به همين مناسبت از فاصله‌هاى ميان ظهور انبياى بزرگ به دوران فترت تعبير مى‌كنند.

[2] «قفّى» از مادّه «قفا» به معنى پشت آمده است. اين تعبير در مورد پشت سر چيز ديگرى در آمدن به كار مى‌رود.

[3] «عادلين» جمع «عادل» از مادّه «عدل» (بر وزن فكر) است به معنى معادل و شبيه و همتا قرار دادن مى‌باشد و هر گاه از مادّه «عدل» (بر وزن نظم) گرفته شود به معنى عدالت و دادگرى است و اگر از مادّه «عدول» باشد به معنى منحرف شدن و بازگشت از چيزى است بنابر اين واژه «عادل» در سه معنا به كار مى‌رود ولى در خطبه بالا به همان معنى اوّل يعنى همتا قرار دادن آمده است. (توجه كنيد معنى اوّل معمولا به وسيله «باء» متعدى مى‌شود و معنى سوّم به وسيله «عن»).