صاحب علم و دانش بودند، همان‌ها كه به حق سخن مى‌گفتند، و ظلم و ستم را ترك مى‌كردند آنها كه از پيش، در طريق هدايت گام نهادند و در راه روشن، به سرعت پيش رفتند در نتيجه به سعادت جاويدان و زندگى گوارا و پر ارزش دست يافتند.

شرح و تفسير آينده تاريكى در انتظار شماست‌

امام عليه السّلام در اين بخش از خطبه، به همه كسانى كه در جهاد با دشمن غدّار و مكّار، سستى نشان مى‌دهند و با عذر تراشى‌ها، شانه از زير بار مسئوليت تهى مى‌كنند هشدار مى‌دهد كه آينده‌اى بسيار تاريك، در پيش داريد، آينده‌اى كه دشمن در آن بر شما مسلّط مى‌شود و چنان ضربات خود را بى‌رحمانه بر پيكر شما وارد مى‌كند كه عقل و هوش را از دست خواهيد داد مى‌فرمايد:

«اگر شما همانند من، از آنچه پنهان است خبر داشتيد (و آينده سياه و ظلمانى خود را مى‌ديديد) از خانه‌ها بيرون آمده، سر به بيابان مى‌گذاشتيد، بر اعمال خويش گريه مى‌كرديد و بر سر و صورت مى‌زديد!» (و لو تعلمون ما أعلم ممّا طوي‌ [1] عنكم غيبه، إذا لخرجتم إلى الصّعدات‌ [2] تبكون على أعمالكم، و تلتدمون‌ [3] على أنفسكم).

[1] «طوى» از مادّه «طىّ» به معنى در نور ديدن و كتمان كردن گرفته شده است و در اين جا به همان معنى كتمان است.

[2] «صعدات» جمع «صعيد» به معنى صفحه زمين و خاك و نقاط مرتفع زمين آمده است و در اين جا اشاره به دشت و كوه و بيابان است (بعضى «صدعات» را جمع «صعد» (بر وزن دهل) و «صعدات» را جمع جمع دانسته‌اند).

[3] «تلتدمون» از مادّه «لدم» (بر وزن لفظ) به معنى زدن گرفته شده و «التدام» به معنى خود زنى است.