شرح و تفسير دست از دامن رهبر الهى خود بر نداريد

در اين بخش از خطبه، امام عليه السّلام به پند و اندرز مردم پرداخته و با مواعظ شايسته و نكات پر معنا، آنها را اندرز مى‌دهد و در آغاز براى آماده ساختن روح و جان آنها مى‌فرمايد: «اى مردم! چراغ دل خود را از شعله (پر فروغ فكر) واعظ با عمل، روشن سازيد و ظرف وجود خويش را از آب زلال چشمه‌اى كه از آلودگى‌ها پاك است پر كنيد!» (أيّها النّاس، استصبحوا من شعلة مصباح واعظ متّعظ، و امتاحوا [1] من صفو عين قد روّقت‌ [2] من الكدر).

همانگونه كه چراغ‌هاى پر نور، مسير انسان را در تاريكى‌ها روشن مى‌سازد و از سقوط در پرتگاه، يا رفتن به بى‌راهه حفظ مى‌كند؛ بهره‌گيرى از اندرزهاى «واعظ متّعظ» نيز، در سير و سلوك معنوى و فكرى و اخلاقى، انسان را از انحرافات عقيدتى و اخلاقى نگاه مى‌دارد و همانگونه كه آب صاف و خالى از هر گونه كدورت و آلودگى، مايه حيات جسم انسان و همه موجودات زنده است؛ اندرزهاى شايسته رهروان راه حق، مايه حيات جان و روح آدمى است.

روشن است كه منظور از اين چراغ هدايت و چشمه آب حيات، وجود خود امام عليه السّلام است كه مردم حق شناس مى‌بايست تا زمانى كه دست رسى دارند نهايت استفاده را از آن حضرت بكنند: افسوس و صد افسوس! كه نكردند و ما امروز بر سر سفره هدايت او نشسته‌ايم و از گوشه‌اى از كلمات آن حضرت كه به ما رسيده است، چراغ دل را روشن مى‌سازيم و از چشمه زلالش سيراب مى‌شويم.

در ادامه اين سخن، بندگان خدا را به طور عام مخاطب قرار داده و از تكيه بر

[1] «امتاحوا» از مادّه «متح» به معناى بالا كشيدن دلو، از چاه آب است.

[2] «روّقت» از مادّه «روق» (بر وزن فوق) به معناى صاف بودن است و هنگامى كه به باب تفعيل برده مى‌شود، به معناى تصفيه كردن مى‌آيد و «روّقت» به صورت فعل مجهول به معناى تصفيه شده است.