نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 4 صفحه : 362
نام «عصاة» (گردنكشان) ناميده شدند. [1] گروه ديگر، تفريط كاران هستند كه چند قدمى به دنبال حق
مىروند و سپس تنبلى و سستى و هوا پرستى آنها را از ادامه پيروى از حق باز
مىدارد.
گروه سوم، ملازمان حقّند؛ كه نه بر آن پيشى مىگيرند و نه از آن عقب مىمانند؛
هميشه در ظلّ و سايه حق گام بر مىدارند و به سر منزل مقصود مىرسند. [2] در ادامه سخن،
به مسئله مهم ديگرى پرداخته مىفرمايد: «راهنماى اين پرچم (داراى اين اوصاف است:)
با تأنّى سخن مىگويد، و دير به پا مىخيزد، امّا هنگامى كه به پا خاست با سرعت و
قاطعيّت پيش مىرود!». (دليلها مكيث [3] الكلام،
بطيء القيام، سريع إذا قام).
تعبير به «دليلها» آيا اشاره به كسى است كه «حامل رايت»، يعنى پرچمدار است؟ و
يا آن كس كه پيشاپيش لشكر حركت مىكند و آشنايى كامل به جاده دارد و آنها را در
مسير صحيح هدايت مىكند؟
احتمال اوّل نزديكتر به نظر مىرسد؛ چرا كه پرچمدار عهدهدار بخشى از راهنمايى
نيز مىباشد و به هر جا مىرود آحاد لشكر موظّفند به دنبال او حركت كنند.
ولى دليل و راهنما (اگر نيازى به وجود او باشد،) دليل و راهنماى لشكر و قافله
است، نه راهنماى پرچم كه در عبارت بالا آمد.
در هر حال، منظور از اين تعبير- به تصريح غالب شارحان نهج البلاغه- شخص امير
مؤمنان يا همه اهل بيت عصمت عليهم السّلام است؛ چرا كه آنها به مقتضاى «حديث
ثقلين» همواره با قرآن بودند و قرآن با آنها و هيچگاه از هم جدا نمىشدند و
[1] وسائل الشيعه، جلد 7، صفحه 125،
حديث 7. (ابواب من يصحّ منه الصوم).
[2] مفعول «لحق» مىتواند «كتاب
اللّه» يا «رسول اللّه» يا «حق» و يا همه اينها بوده باشد.
[3] «مكيث» از مادّه «مكث» به معناى
ماندن و توقّف توأم با انتظار است و «مكيث» به كسى گفته مىشود كه عاقل و هوشيار
است و حساب شده سخن مىگويد و حركت مىكند.
نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 4 صفحه : 362