نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 3 صفحه : 647
در اين اوصاف چهارگانه، به حاكميّت مطلقه خداوند بر جهان هستى اشاره شده، خداوندى
كه رحمت واسعهاش در جملههاى قبل دو بار تكرار شد. ولى رحمت واسعه او، دليل بر
اين نيست كه زورگويان و قدرتمندان و ظالمان بتوانند در برابر اراده او كمترين
مقاومتى داشته باشند و اگر گاه به آنها مهلت مىدهد، علّتهايى دارد، از قبيل:
«آزمايش آنها و بندگان، و يا مجازات بعضى از ظالمان به وسيله بعض ديگر».
اين تعبيرات نيز برگرفته از آيات قرآن مجيد است و نشان مىدهد كه همه جا امام
عليه السّلام در سايه آيات قرآن سير مىكند.
در داستان فرعون مىخوانيم: «فَقالَ
أَنَا رَبُّكُمُ الْأَعْلى فَأَخَذَهُ اللَّهُ نَكالَ الْآخِرَةِ وَ الْأُولى»، فرعون گفت: من پروردگار برتر شما هستم! از اين رو خداوند
او را به عذاب آخرت و دنيا گرفتار ساخت». [1] آنگاه بعد از ذكر اين اوصاف شش گانه، چنين نتيجهگيرى
مىفرمايد: «آن كس كه بر او توكّل كند، خداوند مشكلاتش را كفايت مىكند و هر كس از
او چيزى بخواهد به او عطا مىنمايد. آن كس كه به او قرض دهد، (در راهش انفاق كند)
به او بازمىگرداند، و آن كس كه شكر نعمتش را بجا آورد، پاداشش مىدهد.» (من توكّل عليه كفاه، و من سأله أعطاه، و من أقرضه قضاه، و
من شكره جزاه).
اين نتايج چهارگانه از اوصاف پيشين، در واقع به خاطر آن است كه كسى كه داراى
برترين قدرتها است و صاحب رحمت واسعه و گسترده است، بايد پناهگاه متوكّلان و
عطاكننده سائلان و پاداش دهنده انفاق كنندگان و شكرگزاران باشد.
بنابراين، آن كس كه محروم از رحمت و عطا و جزاى او شود، در حقيقت خودش كوتاهى
كرده: به در خانه او نرفته، به او قرض نداده، يا شكر نعمتهايش را به جا نياورده
است.
تعبير به «قرض» در مورد انفاق بر مستمندان، يا به خاطر آن است كه خداوند