جمله‌ «يسيرون في الشّهوات» اشاره به اين نكته است كه اصلا خطّ زندگى آنها از درون شهوات مى‌گذرد، نه اينكه آلودگى به شهوات براى آنها مقطعى بوده باشد. و از آنجا كه فعل مضارع ( «يعملون» و «يسيرون») معناى استمرار دارد، مفهوم كلام امام عليه السّلام اين است كه: «كار آنها به طور مستمرّ، حركت در درون شهوات و عمل در درون شبهات است».

ذكر اين نكته نيز لازم است كه اعمال آنها مى‌تواند بازتابى از عقايد فاسدشان باشد و نيز ممكن است به خاطر آلودگى به شهوات، به سراغ عقايدى بروند كه اعمال آنها را توجيه مى‌كند. [1] سپس امام عليه السّلام در ادامه اين سخن به بخش ديگرى از ويژگى‌هاى اين هوسبازان گمراه- و گاه عالم‌نما- پرداخته و در بيان هفتمين و هشتمين اوصاف آنها مى‌فرمايد: «نيكى از نظرشان همان است كه خود نيك مى‌پندارند و منكر و زشتى همان است كه خود منكر و زشت بدانند!» (المعروف فيهم ما عرفوا، و المنكر عندهم ما أنكروا).

از آنجا كه آنها رابطه خود را با خدا و پيامبر قطع كرده‌اند، معيار سنجش خوبى و بدى نزد آنها نه وحى آسمانى است و نه سنّت پيامبر و معصومين، معيار، هواى نفس و خواست دل آنها و يا اهداف گروهى تعصّبات قومى و مسايلى است كه حافظ منافع مادّى آنهاست و اگر واقعا اهل فكر و انديشه باشند- از آنجا كه بدون راهنمايى وحى و معصومين، انديشه انسان خطاپذير است- باز به گمراهى گرفتار مى‌شوند.

در نهمين و دهمين ويژگى مى‌فرمايد: «پناهگاه آنها در حلّ مشكلات خودشانند، و در حوادث مهم (و مبهم) تنها به آراى (ناقص) خويش تكيه مى‌كنند.» (مفزعهم‌

[1] درباره معناى «شبهه» و تأثير آن در تحريف حقايق، بحث مشروحى در جلد دوم، ذيل خطبه 138 (صفحه 405 به بعد) آورده‌ايم.