نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 3 صفحه : 536
تو اوّل بگو باكيان زيستى
پس آنگه بگويم كه تو كيستى.
در سومين مرحله، نسبت به دروغگويى هشدار مىدهد و مىفرمايد: «از دروغ بر كنار
باشيد، چرا كه دروغ از ايمان بركنار است»
(جانبوا الكذب فإنّه مجانب للإيمان).
تعبير به «جانبوا» نشان مىدهد كه دروغ به قدرى خطرناك است كه انسان بايد از
آن فاصله بگيرد و به آن نزديك نشود، مبادا وسوسهها او را به پرتگاه بكشاند.
و تعبير به «مجانب للإيمان» نشان مىدهد كه دروغ نه تنها با ايمان سازگار نيست، بلكه بسيار با آن فاصله
دارد. چرا كه دروغگو معمولا براى جلب منافع، يا دفع ضررها و يا هواى نفس، دروغ
مىگويد، در حالى كه انسان مؤمن مىداند همه چيز به دست خدا است و نيز مىداند
هواپرستى نوعى بتپرستى است.
شاهد اين سخن، جملههاى ديگرى است كه امام عليه السّلام در تعقيب و تأكيد جمله
بالا بيان فرموده است، مىفرمايد: «راستگو بر ساحل نجات و كرامت است، امّا دروغگو
بر لب پرتگاه هلاكت و پستى قرار دارد» (الصّادق على
شفا [1] منجاة
و كرامة، و الكاذب على شرف مهواة [2] و مهانة).
به صدق كوش! كه خورشيد زايد از نفست
كه از دروغ سيه روى گشت صبح نخست
[3] در چهارمين هشدار مىفرمايد: «حسد نورزيد كه حسد ايمان را نابود مىكند، آن
گونه كه آتش هيزم را مىخورد و خاكستر مىسازد» (و لا تحاسدوا، فإنّ الحسد يأكل الإيمان كما تأكل النّار الحطب).
[1] «شفا» به معناى لبه چيزى است و در
اصل به كناره چاه، يا خندق و مانند آن گفته مىشود و اطلاق «شفه» بر «لب» نيز ممكن
است به همين مناسبت باشد.
[2] «مهواة» از مادّه «هوى» به معناى
ميل به چيزى است و واژه «مهواة» اسم مكان است و به معناى پرتگاه و فاصله ميان دو
كوه آمده كه گاه انسان را متمايل به سقوط مىكند.
[3] شعر از «حافظ» است و منظور از
«صبح نخست» صبح كاذب است، كه پس از روشنايى كوتاه، سياهى جاى آن را مىگيرد، ولى
صبح صادق در آستانه طلوع خورشيد است.
نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 3 صفحه : 536