در حديثى از پيغمبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله مى‌خوانيم:

«سيأتي على النّاس زمان تخبث فيه سرائرهم، و تحسن فيه علانيتهم، طمعا في الدّنيا، لا يريدون به ما عند ربّهم، يكون دينهم رياء، لا يخالطهم خوف، يعمّهم اللّه بعقاب، فيدعونه دعاء الغريق، فلا يستجيب لهم‌

؛ زمانى بر مردم فرا مى‌رسد كه باطن آنها زشت و آلوده و ظاهر آنها زيباست، اين كار را به خاطر دنياپرستى انجام مى‌دهند و پاداشهاى الهى را طلب نمى‌كنند، دين آنها، رياكارى است و خوف الهى در وجودشان نيست، كيفر عظيم الهى آنها را فرا مى‌گيرد و آنها (به در خانه خدا مى‌روند و) همچون غريق دعا مى‌كنند، ولى خداوند دعاى آنها را مستجاب نمى‌كند». [1] در قيامت اسرار درون مردم آشكار مى‌گردد، رسواترين مردم رياكارانند:

در مورد دومين صفت رذيله مى‌فرمايد: «بدانيد كه هم‌نشينى با هواپرستان، ايمان را از انسان دور مى‌كند و شيطان را به حضور مى‌كشاند». و مجالسة أهل الهوى منساة [2] للإيمان، و محضرة [3] للشّيطان‌.

زيرا هواپرستى حدّ و مرزى ندارد و تمام وجود انسان را پر مى‌كند و فكر او را به خود مشغول مى‌دارد و جايى براى ايمان، باقى نمى‌گذارد و طبيعى است كه چنين مجلسى، محضر شياطين است.

اين مسأله به قدرى مهم است كه در حديث معروفى از پيغمبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله آمده است:

«ألمرء على دين خليله و قرينه‌

، انسان بر دين دوست و هم‌نشين خويش است». [4] و در «ضرب المثل» معروف آمده است: «قل لي من تعاشر، أقل لك من أنت، به من بگو با چه كسى معاشرت دارى، تا بگويم تو كيستى‌ [5]».

[1] همان مدرك، باب 11، حديث 4.

[2] «منساة» از مادّه «نسأ» (بر وزن نصب) به معناى ترك كردن و به تأخير انداختن است.

[3] «محضرة» اسم مكان از مادّه «حضور» است و به معناى جايگاهى است كه كسى، يا چيزى در آن حضور مى‌يابد.

[4] شرح نهج البلاغه خويى، جلد 6، صفحه 136.

[5] فى ظلال نهج البلاغه، جلد 1، صفحه 427.