نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 3 صفحه : 484
عنوان «هشت صفت از صفات جلال» آمده، بر طبق اصطلاح علماى عقايد نيست، بلكه
جلال در اينجا به معناى لغوى و اشاره به عظمت اين صفات است، خواه جنبه نفى داشته
باشد، خواه اثبات.
به هر حال، از آنجا كه معرفت خداوند و شناخت صفات جمال و جلال او، سرچشمه هر
خير و خوبى و ريشه تمام فضايل اخلاقى و اعمال صالح است، امام عليه السّلام در آغاز
بسيارى از خطبهها به گوشهاى از صفات پروردگار، اشاره مىنمايد و دلها را متوجّه
عظمت ذات پاك او و اوصاف جمال و جلال او مىفرمايد و در اين بخش از خطبه- همان طور
كه در بالا آمد- به هشت صفت اشاره مىكند.
نخست مىفرمايد: «گواهى مىدهم كه معبودى جز ذات پاك او نيست، يگانه است و
همتايى ندارد.» (و أشهد أن لا إله إلّا اللّه وحده لا شريك
له).
درست است كه در اين جمله، سه وصف براى خدا ذكر شده: نفى معبودى جز خدا، يگانگى
او، و نداشتن شريك و همتا، ولى پيدا است كه اين هر سه وصف، به يك حقيقت باز
مىگردد و آن يگانگى او است در ذات و صفات و عبوديّت. و از آنجا كه اساس صفات
خداوند، توحيد است، قبل از همه، به سراغ توحيد رفته و چنان كه خواهيم ديد، صفات
هفت گانه ديگر، از همين وصف توحيد، سرچشمه مىگيرد.
در دومين وصف مىفرمايد: «همان مبدأ نخستينى كه پيش از او، چيزى نبوده است.» (الأوّل لا شيء قبله).
اين يكى از نشانههاى بىهمتايى او است، چرا كه او وجودى است بىنهايت و چنين
وجودى، ازلى است و وجود ازلى قبل از هر چيز بوده و بعد از هر چيز خواهد بود، چرا
كه اگر چيزى قبل از آن باشد، ازليّت او نفى مىشود.
در سومين صفت مىفرمايد: «او آخرى است كه پايانى ندارد.» (و الآخر لا غاية له).
همان گونه كه در بالا اشاره شد، اين نتيجه بىپايان بودن ذات او است و به
تعبير ديگر: بىهمتايى او.
نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 3 صفحه : 484