مى‌داد، سپس عرض مى‌كرد: «پول هديه را محبّت فرمائيد» و رسول خدا مى‌خنديد و گاه هنگامى كه غمگين مى‌شد، مى‌فرمود: اعرابى كجاست؟ اى كاش مى‌آمد (و سرورى در دل غمديده ما وارد مى‌كرد). [1]» 2- در حديث ديگرى از همان حضرت مى‌خوانيم كه فرمود:

«ألمؤمن دعب لعب، و المنافق قطب غضب‌

، مؤمن شوخ و مزّاح است و منافق ترشرو و خشمگين است» [2].

3- در حديث ديگرى از امام صادق عليه السّلام مى‌خوانيم كه فرمود:

«ما من مؤمن إلّا و فيه دعابة، قلت: و ما الدّعابة؟ قال: المزاح‌

، در هر مؤمنى دعابه است، راوى مى‌گويد:

پرسيدم: دعابه چيست؟ فرمود: مزاح است» [3].

4- حتّى در روايات مى‌خوانيم كه خود پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله مزاح مى‌كردند، از جمله در حديث معروفى آمده است كه: «پير زنى از طائفه انصار خدمت پيامبر آمد و از حضرت تقاضا كرد كه براى او دعا كند تا اهل بهشت باشد، پيغمبر فرمود: «پير زنان وارد بهشت نمى‌شوند!» فرياد پيرزن بلند شد. پيامبر تبسّمى فرمود و اين آيه را تلاوت كرد: «إِنَّا أَنْشَأْناهُنَّ إِنْشاءً فَجَعَلْناهُنَّ أَبْكاراً»، [4] ما به آنها آفرينش جديدى بخشيديم و آنها را دوشيزه قرار داديم» (پيرزن خوشحال شد) [5].» و روايات ديگر ...

در عين حال، رواياتى در نكوهش مزاح آمده است كه تعداد آنها نيز كم نيست. از جمله در حديثى از على عليه السّلام مى‌خوانيم:

«المزاح يورث الضّغائن‌

، مزاح سبب كينه و عداوت است». [6] و در حديث ديگرى از همان حضرت مى‌خوانيم:

لكلّ شي‌ء بذر و بذر العداوة المزاح‌

، هر چيزى بذرى دارد و بذر دشمنى مزاح است» [7].

و در تعبيرات ديگرى آمده است كه: «مزاح عقل را كم مى‌كند و آفت هيبت و

[1] اصول كافى، جلد 2، صفحه 663.

[2] تحف العقول، صفحه 41 (باب مواعظ النبيّ)

[3] اصول كافى، جلد 2، صفحه 663.

[4] سوره واقعه، آيه 35- 36.

[5] شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد، جلد 6، صفحه 330.

[6] تحف العقول، صفحه 86.

[7] ميزان الحكمة، جلد 4، شماره 18869