در واقع امام عليه السّلام در اين بخش از سخنان خود، از يك سو اشاره به نعمت بزرگ تك‌تك اعضاى بدن كرده و از ميان آنها انگشت روى چشم و گوش- كه مهمترين وسيله رابطه انسان با عالم خارجند و قسمت عمده معلومات انسان از مسير اين دو، به دست مى‌آيد- گذارده، و از سوى ديگر، به هماهنگى اعضاى بدن با يكديگر اشاره مى‌فرمايد و از بين آنها سخن از عضلات بدن، به ميان آورده كه هماهنگ با تمام اعضا، كار مى‌كنند و با اشكال استخوان‌ها، دقيقا مطابقت دارند.

مسأله هماهنگى اعضاى بدن، يكى از جالب‌ترين پديده‌هاى آفرينش و از مهمترين نعمت‌هاى الهى است. در عين اين كه ظاهرا بسيارى از اعضا مستقل هستند ولى به هنگام پيش آمدهاى مختلف، چنان هماهنگى خودجوش در ميان آنها پديد مى‌آيد، كه انسان در شگفتى فرو مى‌رود. مثلا اگر حادثه‌اى رخ دهد كه انسان مجبور باشد از مركز حادثه به سرعت دور شود و فرار كند، در يك لحظه تمام نيروهاى بدن بسيج مى‌شود، ضربان قلب بالا مى‌رود، نفس‌ها به سرعت رفت و آمد پيدا مى‌كند، تا خون و اكسيژن كافى را به عضلات و ماهيچه‌ها برساند، هوشيارى بيشتر مى‌شود، چشم و گوش تيزبين‌تر و دقيق‌تر مى‌گردد و حتّى اگر موانعى از قبيل گرسنگى و تشنگى وجود داشته باشد، ناگهان فراموش مى‌شود، تا انسان بتواند به سرعت خود را از مركز حادثه دور كند. اين هماهنگى نه به ميل و اختيار انسان است بلكه از طريق فرمان‌هايى است كه از مغز، به صورت ناخود آگاه به تمام اعضا، صادر مى‌شود. اين هماهنگى عجيب، هم از نشانه‌هاى قدرت و عظمت پروردگار و هم از نعمت‌هاى عظيم او بر ما است، كه در جمله‌هاى بالا به آن اشاره شده است.

اين هماهنگى نه تنها در صورت، كه در كنه باطن اعضا، و حتّى در مقدار عمر آنها، وجود دارد كه امام عليه السّلام مخصوصا به آنها اشاره فرموده است. سپس در ادامه اين سخن مى‌افزايد: «اين نعمت‌هاى بزرگ الهى همراه است با بدن‌هايى كه تمام امكانات را (براى ادامه حيات) در بردارد و دل‌هايى كه جوينده انواع روزى‌ها (و