اين جمله ممكن است، اشاره به مواعظ و مثل‌هايى باشد كه در بخش‌هاى گذشته اين خطبه در كلام امام عليه السّلام آمد و يا اشاره به مجموعه مثل‌ها و اندرزهايى كه از طريق وحى و اولياى الهى به ما رسيده است، به قرينه تعبيراتى كه در بخش قبل، راجع به هدايت الهى به طرق نجات و كنار زدن پرده‌هاى شك و ترديد و مهلت كافى براى پرورش انسانهاى شايسته و اتمام حجّت به تقصيركاران آمده است.

به هر حال، هدف بيان اين نكته است كه اگر گوش شنوا و عقل آگاه و دل بيدارى باشد، مواعظ هدايتگر، به قدر كافى در اختيار است و به تعبير ديگر: در فاعليّت فاعل، نقصى نيست، اگر نقصانى باشد در قابليّت قابل است.

تعبير به «صائبة» در مورد امثال، اشاره به اين است كه اين مثل‌ها دقيقا مطابق واقع است و تعبير به «أسماع واعية» اشاره به اين است كه بعد از شنيدن يك سخن، بايد آن را در خود نگاه داشت، و براى انديشه بيشتر آماده ساخت، نه مانند افرادى كه مطابق ضرب‌المثل معروف: «مطالب را از يك گوش مى‌شنوند و از گوش ديگر بيرون مى‌فرستند.» نسبت به آن بى‌توجّه بود.

تفاوت «آراء عازمة» و «الباب حازمة» ظاهرا در اين جهت است كه «آراء عازمة» اشاره به تصميم‌هاى محكم است، چرا كه انسان بدون اراده و تصميم قاطع، هرگز از مواعظ عاليه و اندرزهاى «اولياء اللّه» بهره‌اى نمى‌گيرد، هر چند ممكن است تصديق كند و بپذيرد، امّا قدرت بر تصميم‌گيرى- بر اثر ضعف اراده- نداشته باشد و «الباب حازمة» اشاره به انديشه‌هاى ژرف و عميق است كه عواقب كار را به خوبى مى‌بيند و با دورنگرى، جوانب هر مسأله را بررسى مى‌كند. آرى كسى كه داراى فكر عميق و اراده قوى و گوش شنوا و قلب پاك باشد، بهترين بهره را از مثل‌ها و مواعظ و اندرزها مى‌گيرد.

سپس امام عليه السّلام امر به تقوا كرده و با جمله‌هاى كوتاه و بسيار پرمعنا كه قريب‌