پذيرد، و هر زمان او را (از اعمال خلاف) بر حذر دارند، حذر كند، و اگر (از نافرمانى خدا) منعش كنند، باز ايستد، و آنگاه كه (به زبان) اجابت (دعوت حق) كند (در عمل) به سوى او بازگردد و چون بازگردد، توبه كند، و چون تصميم به پيروى (از پيشوايان دين) گيرد، به دنبال آنها گام بردارد، و چون (حقايق را) به او نشان دهند (چشم باز كند و) ببيند. كسى كه با سرعت در طلب حق، حركت كند و از نافرمانى‌ها بگريزيد، در نتيجه از اين راه ذخيره‌اى به دست آورد و باطن خويش را پاكيزه كند و آخرت خود را آباد سازد و توشه‌اى براى روز حركت به سوى مقصد و هنگام حاجت و منزلگاه نياز با خود بردارد و پيشاپيش خود به سراى جاودانيش بفرستد. پس تقواى الهى پيشه كنيد اى بندگان خدا! در راستاى هدفى كه شما را براى آن آفريده. و از مخالفت فرمانش بر حذر باشيد! آنچنان كه به شما هشدار داده و بدين وسيله استحقاق آنچه را به شما وعده داده است، پيدا كنيد كه وعده او صادق و قطعى است! و به اين طريق، از وحشت روز رستاخيز در امان بمانيد.

شرح و تفسير

مواعظ تكان دهنده!

در اين بخش از كلام امام عليه السّلام كه در واقع تكميلى است بر بخش گذشته، اشاره به موعظه‌هاى نافذ و مؤثّر و مثل‌هاى روشنگر و اندرزهايى كه سبب نجات انسانها است، كرده، چنين مى‌فرمايد: «اوه! چه مثل‌هاى صائب و رسايى، و چه اندرزهاى شفابخشى، به شرط آن كه با قلب‌هاى پاك و گوش‌هاى شنوا و اراده‌هاى قاطع و عقل‌هاى دورانديش روبرو شود» فيا لها أمثالا صائبة، و مواعظ شافية، لو صادفت قلوبا زاكية، و أسماعا واعية، و آراء عازمة، و ألبابا حازمة! [1]).

[1] «حازم» از مادّه «حزم» (بر وزن جزم) به معناى تفكّر عميق و صحيح است و به افراد دور انديش «حازم» گفته مى‌شود و «حزام» (بر وزن كتاب) به معناى كمربند است كه از نظر استحكام، تناسبى با معناى اصلى دارد.