«و راه وصول به سعادت به آنها ارائه شده است» (و هدوا سبيل المنهج).

«و زمانى كافى براى جلب رضايت پروردگار در اختيار دارند.» (و عمّروا مهل المستعتّب‌ [1]).

«و پرده‌هاى تاريك شك و ترديدها (با ارائه دلائل روشن از سوى پروردگار) از مقابل آنها كنار زده شده است.» (و كشفت عنهم سدف‌ [2] الرّيب).

و سر انجام: «ميدان براى تمرين و آمادگى آنها، و انديشه بهتر، و آرامش (براى جستجوى حقيقت) در مدّت زندگى و دوران تلاش، باز گذارده شده است» (و خلّوا لمضمار الجياد [3]، و رويّة الإرتياد [4]، و أناة [5] المقتبس المرتاد، في مدّة الأجل، و مضطرب‌ [6] المهل).

در اين چند جمله، به ابعاد مختلف اتمام حجّت الهى و طرق آن اشاره شده، از يك سو: مردم زمان كافى براى جلب رضاى حق دارند. از سوى ديگر: از طريق كتب آسمانى و ارشادات انبيا و اوليا و هدايت عقل، راههاى نجات در برابر ديدگان آنها قرار گرفته. از سوى سوم: توانايى و مهلت، براى جبران خطاها و توبه از گناهان و جلب رضاى پروردگار دارند. از سوى چهارم: پرده‌هاى ظلمت و تاريكى كه بر اثر و سوسه‌هاى شياطين و ايجاد شكّ و ترديد، بر قلب انسان مى‌افتد، به وسيله تابش‌

[1] «مستعتب» از مادّه «عتب» (بر وزن ثبت) به معناى رضايت و خشنودى است. بنابراين «مستعتب» به كسى مى‌گويند كه در مقام جلب رضايت باشد و بعضى از ارباب لغت گفته‌اند: ريشه اصلى اين لغت «عتاب» به معناى سرزنش است و «إعتاب» به معناى نفى سرزنش است و «استعتاب» به معناى طلب نفى سرزنش كه مساوى با طلب خشنودى است، آمده است.

[2] «سدف» جمع «سدفه» (بر وزن غرفه) به معناى ظلمت است.

[3] «جياد» جمع «جواد» در اينجا به معناى اسب با ارزش است.

[4] «إرتياد» از مادّه «رود» (بر وزن صوت) به معناى طلب كردن چيزى است.

[5] «أناة» به معناى آرامش و طمأنينه و وقار و حلم است و به معناى درنگ كردن نيز آمده است.

[6] «مضطرب» (به فتح راء) از مادّه «اضطراب» به معناى حركت نامنظّم و گاه به معناى رفت و آمد آمده است و «مضطرب» در اينجا به معناى محل رفت و آمد است.