انوار الهى و هدايت‌هاى ربّانى كنار زده مى‌شود و از سوى پنجم: درهاى توفيق، براى رياضت نفس، به كار گرفتن انديشه، و استفاده از چراغ پر نور معرفت پروردگار، در مدّت نسبتا طولانى به روى آنها گشوده شده است.

بنابراين، هر كس به مقصد نرسد، يا در دام شياطين گرفتار شود و يا امواج سهمگين گناه او را در كام خود فرو برد، مقصّر خود اوست و بايد به خويشتن نفرين كند! كه همه چيز براى سعادت او آماده شده بود، ولى همه را ناديده گرفت و در قعر «چاه طبيعت» باقى ماند و «به كوى حقيقت گذر نكرد». بنابراين، اگر در قيامت به آنها گفته شود: «أَ وَ لَمْ نُعَمِّرْكُمْ ما يَتَذَكَّرُ فِيهِ مَنْ تَذَكَّرَ وَ جاءَكُمُ النَّذِيرُ فَذُوقُوا فَما لِلظَّالِمِينَ مِنْ نَصِيرٍ»؛ آيا شما را به اندازه‌اى كه هر كس اهل تذكّر باشد در آن مدّت متذكّر مى‌شود، عمر نداديم و انذار كننده (الهى) به سراغ شما نيامد؟ اكنون بچشيد كه براى ظالمان ياورى نيست‌ [1] جاى تعجّب نيست.

نكته‌

دنيا ميدان ورزيدگى و آزمايش است‌

در گذشته بازار مسابقه اسب سوارى مانند امروز، داغ، يا از آن داغتر بود و سواركاران براى اينكه به پيروزى برسند، ناچار به انجام تمرين‌هاى سختى بودند كه اسب‌ها و خود آنها آمادگى كافى براى ميدان مسابقه پيدا كنند و از آنجا كه اين تمرين‌ها سبب لاغرى و ورزيدگى اسبها مى‌شد، به ميدان تمرين در عرف عرب «مضمار» گفته مى‌شد (و «جياد» نيز به معناى اسب‌هاى خوب و باارزش است).

[1] سوره فاطر، آيه 37.