در اين كه امام عليه السّلام در كجا با آنها مخاصمه و محاجّه مى‌كند، در دنيا يا آخرت يا در هر دو، ميان «مفسّران نهج البلاغه» گفتگو است. بعضى مانند «ابن ابى الحديد» [1] آن را اشاره به دادگاه عدل الهى در روز قيامت مى‌دانند و به حديث معروفى كه از آن حضرت نقل شده و فرمود:

«أنا أوّل من يجثو للحكومة بين يدى اللّه تعالى‌

، من نخستين كسى هستم كه در قيامت براى دادخواهى به پا مى‌خيزم» استناد جسته‌اند، در حالى كه ظاهر تعبير خطبه، ناظر به چنين معنايى نيست و لااقلّ محدود به آن نمى‌باشد، بلكه ظاهر اين است كه امام عليه السّلام مى‌خواهد بفرمايد من هميشه با گروههاى پيمان‌شكن و ترديدكنندگان در دين الهى و آنها كه از دين خدا خارج شده‌اند، مخالف بوده و هستم و جنگهاى آن حضرت با «ناكثين» (آتش افروزان جنگ جمل) و «مارقين» (خوارج نهروان) و «قاسطين» (سپاه غارتگر شام) گواه بر اين معنا است.

به تعبيرى ديگر، امام عليه السّلام مى‌فرمايد: «من مخالف مخالفان حقّم. اگر اين را عيب مى‌دانيد، بر من خرده بگيريد».

و در آخرين جمله‌هاى اين خطبه، براى تكميل اين بحث به نكته ديگرى اشاره كرده، مى‌فرمايد: «آنچه مبهم است، بايد در پرتو عرضه بر كتاب خدا روشن گردد، و بندگان به آنچه در دل دارند، جزا داده مى‌شوند» و على كتاب اللّه تعرض الأمثال‌ [2]، و بما في الصّدور تجازى العباد.

بسيارى از مفسّران «نهج البلاغه» اين تعبير را اشاره به آيه 19 سوره حج‌

[1] شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد، جلد 6، صفحه 170.

[2] «امثال» جمع «مثل» (بر وزن عسل) به معناى شبيه و مانند است و از آنجا كه امور مبهم، جهات مختلفى دارد كه هر كدام- به نظر- شبيه ديگرى مى‌آيد واژه «امثال» گاهى به معناى مبهمات و متشابهات به كار رفته است و مقصود در خطبه بالا، همين معنا است.