«قيام به امر»، اشاره به جدّى گرفتن اوامر الهى است، زيرا انسان براى كارهاى جدّى برمى‌خيزد. به همين دليل، قيام به چيزى، اشاره به برخورد جدّى با آن است.

اين دو تعبير نشان مى‌دهد كه آن بزرگوار نه تنها گوش بر فرمان الهى بود، بلكه هر جا رضاى او را- حتّى بدون فرمان نيز- كشف مى‌كرد، به سرعت به سوى انجام آن مى‌شتافت.

در يازدهمين و دوازدهمين توصيف مى‌فرمايد: در گام‌هايى كه (به سوى انجام اوامر تو) برمى‌داشت، ترديد به خود راه نداد و عقب‌گرد، نكرد، و عزم و اراده‌اش به سستى نگراييد» غير ناكل‌ [1] عن قدم‌ [2]، و لا واه في عزم‌.

بسيارند كسانى كه در تصميم‌گيرى‌ها و شروع كار جدّى هستند، ولى در ادامه راه ترديد و سستى به خود راه مى‌دهند. مهمّ آن است كه انسان از آغاز تا پايان محكم بايستد و به راه خود ادامه دهد. تاريخ پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله نشان مى‌دهد كه او هرگز در برابر وسوسه‌ها و فشارها تسليم نشد و هر پيشنهاد انحرافى را كه به آن حضرت كردند، با صراحت ردّ نمود تا آنجا كه مى‌فرمود: «اگر خورشيد آسمان را در يك دستم بگذارند و ماه را در دست ديگرم، حاضر نيستم مسير خود را تغيير دهم.» [3] در سيزدهمين تا پانزدهمين وصف مى‌فرمايد: «اين در حالى بود كه وحى تو را با آگاهى گرفت و عهد تو را پاسدارى كرد و در انجام فرمانت (با قدرت و جدّيت) پيش رفت» واعيا [4] لوحيك، حافظا لعهدك، ماضيا على نفاذ أمرك‌.

سپس آن حضرت در ادامه اين سخن، نتيجه تلاش‌ها و كوشش‌ها و فداكارى‌هاى پيامبر صلّى اللّه عليه و آله را، ضمن بيان اوصاف ديگرى بازگو مى‌كند، امام عليه السّلام در شانزدهمين تا

[1] «ناكل» از مادّه «نكول» به معناى بازگشت نمودن و ترسيدن است.

[2] «قدم» در اينجا معناى مصدرى دارد و به معناى تقدّم يافتن و پيشروى كردن است.

[3] كامل ابن اثير، جلد 1، صفحه 489. (اين سخن در سيره ابن هشام و تاريخ طبرى نيز آمده است).

[4] «واعى» از مادّه «وعى» (بر وزن وقت) به معناى درك كردن و فهميدن و حفظ كردن چيزى است.