مى‌رود. [1]» از اين حديث، به خوبى، استفاده مى‌شود كه ترك جهاد، هم زندگى معنوى انسان را به خطر مى‌افكند و هم زندگى مادّى او را.

در حديث ديگرى، از امام صادق عليه السّلام مى‌خوانيم كه اين جمله را از پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم نقل فرمود: «اغزوا تورثوا أبنائكم مجدا، پيكار كنيد تا براى فرزندان خود، مجد و عظمت به ارث بگذاريد. [2]».

در كلمات قصار نهج البلاغه، در آنجا كه فلسفه احكام را بيان مى‌فرمايد، مى‌خوانيم: و الجهاد عزّا للاسلام، [3] خداوند، جهاد را، سبب عزت و سربلندى اسلام و (مسلمانان) قرار داده است.

در زمينه جهاد، مطالب فراوان ديگرى نيز هست كه در ذيل خطبه‌هاى مختلف نهج البلاغه، به خواست خدا، مطرح خواهد شد.

2- آيا جهاد اسلامى فقط دفاعى است؟!

سال‌ها است كه اين سؤال در ميان دانشمندان اسلام مطرح است. گروهى، سعى دارند كه تمام غزوات زمان پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم را در شكل دفاعى توجيه كنند، تا مبادا، اسلام، متهم شود كه با زور شمشير مى‌خواهد تعليمات خود را به كرسى بنشاند! يا به تعبيرى ديگر، مبادا اسلام را به كشور گشايى و توسعه طلبى نظامى متهم سازند! در مقابل، افرادى اصرار دارند كه غزوات اسلامى را، به دو دسته تقسيم كنند و بگويند كه بخشى تهاجمى بوده و بخشى دفاعى و حتّى اين دو بخش را براى مسلمانان امروز نيز ثابت مى‌شمارند و معتقدند كه اسلام، وظيفه دارد اقوامى را كه در فشارند و تحت سيطره ظالمانند، آزاد سازد و اين در واقع، نوعى تهاجم است و نيز وظيفه دارد كه راه را براى تبليغات منطقى خود بگشايد و موانع را، هر چند با

[1] بحار الانوار، جلد 98، صفحه 9.

[2] اصول كافى، جلد 5، صفحه 8.

[3] كلمات قصار، كلمه 252.