اين نكته نيز قابل توجه است كه آنچه در تفسير اين جمله‌ها در باره جهاد اصغر (دشمن خارجى) گفته شد، در مورد جهاد اكبر (جهاد با نفس) نيز صادق است، زيرا اگر جهاد با نفس نباشد، قلب و جان انسان در برابر تهاجم شيطان، سخت آسيب پذير خواهد بود.

سپس امام عليه السّلام به جنبه‌هاى منفى ترك جهاد پرداخته و به هفت نكته، در عبارات كوتاه و پر معنا، اشاره مى‌فرمايد كه هر كدام از آنها، اشاره به يكى از پيامدهاى منفى جهاد دارد:

نخست اين كه هر كس، آن را از روى بى‌اعتنايى ترك گويد، خداوند لباس ذلّت و خوارى بر تنش مى‌پوشاند. (و همان گونه كه لباس، بر تمام بدن احاطه مى‌كند، ذلّت و خوارى، تمام زندگى او را فرا مى‌گيرد)، فمن تركه رغبة عنه ألبسه اللّه ثوب الذّلّ.

تعبير به‌ «رغبة عنه» اشاره به اين است كه افرادى، بر اثر عذر و ناتوانى و بيمارى و نقص عضو، قادر به جهاد نيستند، از اين حكم مستثنايند، همان گونه كه در آيات قرآن نيز به آن اشاره شده است. [1] دوم اين كه: بلا، از هر سو، او را احاطه مى‌كند، (و شمله البلاء).

چرا كه چنين شخص يا جامعه‌اى، به خانه يا شهر بى‌دفايى مى‌ماند كه حيوانات درنده و موجودات موذى، از هر سو، به آن هجوم مى‌آورند و براحتى در آن وارد مى‌شوند. آرى، ديوار پولادين جهاد است كه جلو اين گونه بلاها را مى‌گيرد و انسان هاى درنده‌خو و موذى را، دور مى‌سازد.

سوم اين كه: «چنين كسى، گرفتار حقارت و پستى مى‌گردد، و ديّث‌ [2]

[1] سوره توبه، آيه 91- 92.

[2] ديّث، از مادّه «ديث» به معناى «خوار و ذليل و رام» است و افراد بى‌غيرت و بى‌اعتنا به وضع عفت خانواده خود را، از اين جهت، «ديوث» گفته‌اند كه تن به عمل ذليلانه و حقارت آفرين مى‌دهند.