آنها اعتقادات عجيبى داشتند از جمله مى‌گفتند هر كس گناه كبيره‌اى مرتكب شود كافر مى‌گردد و از زمره مسلمين بيرون است و محكوم به اعدام و بر اثر همين عقيده بسيارى از مسلمانان واقعى را كه به عقيده آنها لغزشى پيدا كرده بودند كافر شمردند و كشتند.

چون خوارج نخستين بار در قريه اطراف كوفه به نام «حروراء» جمع شدند بعضى به آنها نام «حروريه» دادند. به گفته بعضى از دانشمندان اين گروه در دوره بنى‌اميه قدرت بسيارى به‌دست آوردند و به دو قسمت تقسيم شدند: بخشى در عراق وفارس وكرمان سلطه پيدا كرده وگروهى ديگر در جزيرةالعرب فعال بودند.

در دوره بنى‌عباس نيز فعاليت‌هايى داشتند؛ اما به تدريج از ميان رفتند.

خوارج به خلافت خلفاى نخستين؛ ابوبكر و عمر و عثمان و على عليه السلام تا پيش از پذيرش حكميت موافق بودند؛ ولى تمام خلفاى اموى و عباسى را باطل مى‌شمردند و معتقد بودند بايد خليفه را مردم به ميل خود انتخاب كنند؛ خواه عرب باشد يا عجم قرشى يا غير قرشى. و هرگاه خليفه برخلاف اوامر الهى گامى بردارد بايد فوراً معزول بشود.

تقريباً همه آنها معتقد بودند كه ايمان تنها اعتقاد نيست و عمل به احكام دين نيز جزء ايمان است، بنابراين اگر كسى به فريضه‌اى از فرايض الهى عمل نكند يا گناه كبيره‌اى را مرتكب شود كافر خواهد بود.

در جمع آنها افراد ساده‌لوح قشرى وجود داشت كه از اهل فكر و عالمان اسلام فاصله مى‌گرفت، قرآن بسيار مى‌خواند؛ ولى به تعبيرى كه از پيغمبر اكرم درباره آنها نقل شده:

«يَقْرَئُونَ الْقُرْآنَ وَلايَجُوزُ تَراويهِ؛

قرآن را مى‌خواندند ولى از شانه‌هايشان بالاتر نمى‌رفت (نه به مغز و عقل آنها مى‌رسيد و نه به آسمانها صعود مى‌كرد)». [1]

[1]. بحارالانوار، ج 33، ص 13.