كمك كند و باغ‌هاى سرسبز و نهرهاى جارى در اختيارتان قرار دهد». [1]

مرحوم مغنيه در شرح نهج البلاغه‌ خود مى‌گويد: ضمير در «لِيُعَذِّبَهُمْ» به اهل مكه بر مى‌گردد و منظور از «استغفار» در اين آيه ترك شرك و روى آوردن به اسلام است، بنابراين معناى آيه اين است كه «خداوند اهل مكه را مادامى كه پيغمبر در ميان آنهاست عذاب نمى‌كند و بعد از او نيز اگر ايمان به رسالت آن حضرت بياورند مجازات نخواهد كرد». [2]

به نظر مى‌رسد كه مرحوم مغنيه مفهوم آيه را محدود كرده است، زيرا ظاهر آيه با توجه به اين‌كه- در سوره «انفال» كه از سوره‌هايى است كه در مدينه نازل گرديده وجود دارد- همه مسلمانان را شامل مى‌شود نه فقط اهل مكه را همچنين استغفار نيز معناى وسيعى دارد كه هم گناه شرك و هم گناهان ديگر را در بر مى‌گيرد و مى‌دانيم بسيارى از عذاب‌هاى اقوام پيشين به سبب گناهانى بود كه غير از شرك انجام مى‌دادند؛ مانند عذاب قوم لوط.

بنابراين، آيه مفهوم وسيعى دارد كه همه مسلمانان در هر زمان را شامل مى‌شود و استغفار نيز هرگونه توبه از گناه است.

قابل توجه اين‌كه در آيه بعد از اين آيه در سوره «انفال» مى‌خوانيم: « «وَ ما لَهُمْ أَلَّا يُعَذِّبَهُمُ اللَّهُ وَهُمْ يَصُدُّونَ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ ما كانُوا أَوْلِياءَهُ إِنْ أَوْلِياؤُهُ إِلَّا الْمُتَّقُونَ وَلكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لا يَعْلَمُونَ»؛ چرا خدا آنها را مجازات نكند با اين‌كه آنها (مؤمنان را از عبادت كردن در كنار) مسجدالحرام جلوگيرى مى‌كنند در حالى كه آنها سرپرست آن نيستند؛ سرپرست آن فقط پرهيزگارانند؛ ولى بيشتر آنها نمى‌دانند». [3]

[1]. نوح، آيه 10-/ 12.

[2]. فى ظلال نهج‌البلاغه، ج 4، ص 267.

[3]. انفال، آيه 34.