responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر    جلد : 12  صفحه : 466

شر و بدى‌ها (اهريمن) فقط شر مى‌آفريند.

امام عليه السلام در اين عبارت كوتاه و پرمعنا محكم‌ترين دليل را براى ابطال جبر بيان فرموده و چهار تالى فاسد براى آن ذكر كرده كه در نسخه‌ كافى‌ به ده تالى فاسد ارتقا يافته و نشان مى‌دهد كه مرحوم سيّد رضى در اينجا گزينشى عمل كرده است.

در نسخه نهج‌البلاغه آمده است كه اگر جبر در كار باشد ثواب و عقاب و وعد و وعيد باطل و ساقط مى‌شود، زيرا هيچ عقلى نمى‌پذيرد كسى را مجبور به كارى كنند و بعد او را پاداش يا كيفر دهند و يا قبل از شروع به كار به او بگويند اگر اين كار را انجام دهى چنين تشويق خواهى شد و اگر ندهى چنان توبيخ مى‌شوى.

اينها همه در صورتى است كه انسان اختيارى از خود داشته باشد در غير اين صورت پاداش و كيفر ظالمانه و وعد و وعيد لغو و بيهوده است.

در نسخه‌ كافى‌ اضافه بر اين فرموده: هيچ گنهكارى را در فرض جبر نمى‌توان ملامت نمود و هيچ نيكوكارى را نمى‌توان ستايش كرد، زيرا ملامت و سرزنش در چنين حالتى ظالمانه و تشويق و ستايش غير عاقلانه است.

بلكه شخص گنهكار در فرض جبر اولى به احسان است، زيرا گناه دامان او را گرفته و او را تحت فشار قرار داده، بنابراين بايد به جاى مجازات مورد محبت قرار گيرد و به عكس نيكوكار به مجازات سزاوارتر است، زيرا از كار نيك خود بهره‌مند مى‌شود و هيچ يك از اين امور با منطق و عقل و عدالت پروردگار سازگار نيست. به عبارت ديگر نه نيكوكار اختيارى از خود داشته و نه بدكار، بنابراين نه مجازات در مورد آنها عادلانه است نه پاداش عاقلانه و اگر بنا شود بدون استحقاق كيفر و پاداشى در كار باشد پاداش را بايد به بدكار داد تا تخفيف رنج او شود و كيفر را بايد به نيكوكار داد تا تعادلى حاصل گردد و به هر حال هدف امام اين است كه روشن سازد در فرض جبر مسئله ثواب و عقاب و اوامر و نواهى ومؤاخذه و تشويق همه به هم مى‌ريزد و مفهوم خود را از دست مى‌دهد.

نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر    جلد : 12  صفحه : 466
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست