«صبر شجاعت است»؛

(وَالصَّبْرُ شَجَاعَةٌ)

. بديهى است صبر چه در مقابل عوامل معصيت باشد، چه در مسير اطاعت پروردگار چه در برابر مصائب روزگار انجام گيرد، نوعى شجاعت محسوب مى‌شود و تنها شجاعانند كه از عهده شكيبايى در اين مراحل سه‌گانه بر مى‌آيند.

نمونه كامل اين سخن همان چيزى است كه امير مؤمنان على عليه السلام در صدر اسلام از پيغمبر و ياران باوفايش تجربه كرده بود كه در برابر انواع مشكلاتى كه از سوى دشمنان اسلام هر روز به شكلى انجام مى‌شد صبر و استقامت كرده بودند و با شجاعت تمام آنها را پشت سر گذاشتند و اگر اين شكيبايى شجاعانه مسلمانان صدر اول در دوران محاصره شعب ابى‌طالب و هجرت به حبشه و سپس هجرت به سوى مدينه و بعد از آن حضور در ميدان‌هاى جنگ بدر، خيبر، خندق و حنين نبود امروز آيينى به نام اسلام بر بخش عظيمى از جهان سايه نيفكنده بود.

در واقع مسلمانان هم در برابر خواسته‌هاى دل استقامت و صبر نشان دادند، هم در مسير اطاعت پروردگار و هم در مقابل مصائب و مشكلات پى در پى.

همان‌گونه كه در حديثى در جلد دوم‌ كافى‌ از رسول خدا صلى الله عليه و آله نقل شده است كه مى‌فرمايد:

«الصَّبْرُ ثَلَاثَةٌ صَبْرٌ عِنْدَ الْمُصِيبَةِ وَصَبْرٌ عَلَى الطَّاعَةِ وَصَبْرٌ عَنِ الْمَعْصِيَة». [1]

در كلمات بزرگان نيز تعبيرات جالبى درباره صبر آمده است از جمله اين‌كه گفته‌اند:

«الصَّبْرُ مُرٌّ لا يَتَجَرَّعُهُ إلَّا حُرٌّ؛

صبر تلخ است ولى جز آزادگان اين شربت ناگوار را نمى‌نوشند».

نيز گفته‌اند

«إنَّ لِلْأزْمانِ الْمَحْمُودَةِ وَالْمَذْمُومَةِ أعْماراً وَآجالًا كَأَعْمارِ النَّاسِ وَآجالِهِمْ فَاصْبِرُوا لِزَمانِ السُّوءِ حَتّى‌ يَفْنى‌ عُمْرُهُ وَيَأتي أجَلُهُ؛

دوران‌هاى خوب‌

[1]. كافى، ج 2، ص 91، ح 15.