شرح و تفسير قوىّ و صبور باش‌

امام در چهارمين كلمه از كلمات قصارش به پنج وصف از اوصاف انسانى اشاره مى‌كند كه يكى منفى و چهار وصف از آن مثبت است و آثار هر كدام را در جمله بسيار كوتاهى بر مى‌شمارد.

نخست مى‌فرمايد: «عجز و ناتوانى آفت است»؛

(الْعَجْزُ آفَةٌ)

. عجز مفهوم وسيعى دارد كه هرگونه ناتوانى علمى، جسمى، اقتصادى و فكرى را شامل مى‌شود و به يقين اينها بزرگ‌ترين آفات زندگى انسان است؛ انسان عاجز، ذليل و خوار عقب مانده و شكست خورده و بى‌ارزش و بى‌مقدار است به همين دليل اسلام مى‌گويد: بكوشيد و هرگونه عجز را از خود دور سازيد و با قدرت و قوت به اهداف مالى و معنوى خود برسيد. البته گاه مى‌شود كه عجز و ناتوانى بدون اختيار دامان انسان را مى‌گيرد، ولى غالباً چنين نيست، بلكه نتيجه كوتاهى‌ها و بى‌برنامگى‌هاست. همان‌گونه كه در حديث جالبى كه كلينى در كافى‌ از امير مؤمنان على عليه السلام نقل كرد مى‌خوانيم:

«إِنَّ الْأَشْيَاءَ لَمَّا ازْدَوَجَتْ ازْدَوَجَ الْكَسَلُ وَالْعَجْزُ فَنُتِجَا بَيْنَهُمَا الْفَقْرَ؛

هنگامى كه اشياء با يكديگر ازدواج كردند تنبلى و ناتوانى نيز به هم پيوستند و فرزند آنها فقر بود». [1]

سپس در دومين نكته اشاره به آثار مثبت صبر و شكيبايى كرده مى‌فرمايد:

[1]. كافى، ج 5، ص 86، ح 8.